harunsahin
02.10.2007, 16:55
KÖYÜN TARİHİ:
Örenlice ( Sert Mahmut) Köyü Anadolu’nun Türkleşmesinin ve Devlet olmasının küçük bir numunesidir. Nasıl ki Anadolu Türkleri ayrı zamanlarda, ayrı coğrafyalardan ve ayrı boylardan gelip; dini, dili, adeti ve töresi bir olan Devlet kurmuşlarsa, benzer şekilde çeşitli nedenlerle Tecer Dağı’na gelenler ve Ortaköy, Karasar’dan göçenler bir araya gelip köyü oluşturmuşlar.
Geldiği yere dönemeyenler, kaçaklar, göçerler zamanla ailelerini de getirip bir küçük Ergenekon kurmuşlar. Irmak üstünde ve orman kenarındaki bu küçük yerleşim birimi tahminen 1800 lü yıllarda oluşumunu tamamlayıp köy kimliği kazanmış.
Köy ve çevresinde geçimini temin eden köylüler, 1940 lı yıllarda demiryolunun gelmesiyle gurbeti tanımışlar. Önceleri ortakçı, tırpancı, ırgat daha sonraları da inşaatçı, Almancı isimleri ile gurbete taşınmışlar.
1960 lı yıllarda İlkokulun açılmasıyla çocuklarını okutmak amacıyla şehre yönelmiş köylüler. O yıllara kadar 120 hane olan köy, 35 haneye, 1500 koyun 300 koyuna, 65 öğrenci de 10 kişiye kadar düşmüş günümüzde.
Adetine, töresine, dinine, diline, Türk kimliğine bağlı; aydın görüşlü, cana yakın, misafir perver insanların yaşadığı bu mütevazı köyümüz; ilim ve irfan sahibi insanların yetiştiği, okulu, camisi ve köy derneği ile Devlete hizmeti düstur edinmiş kendisine.
ADININ NEREDEN GELDİĞİ:
Asıl adı Sert Mahmut iken daha sonra değiştirilerek Viranlıca olmuş. Bir müddet sonra da Örenlice ismini almış. Köyde ören yerleri çok olduğundan bu ismi almış diyorlar.
Köye ilk yerleşen kişinin adı Mahmut’muş. Mahmut; Kangal Ağasının yanında Kahyalık yaparmış. Bir gün ağasına “ Bana buralardan bir yer ver de bende buraya yerleşeyim ağam ”demiş. Ağa da onu kırmamış burayı vermiş. Çok yürekli ve asık suratlı olduğundan “ Sert Mahmut” derlermiş. Daha sonraki yıllarda Sert Mahmut ismi köy olarak anılır olmuş.
İLK YERLEŞME:
“Yaklaşık 200 yıl önce dedelerimiz buraya gelmişler.” Diyorlar. İlk gelen sülale Mahmut Kâler. (Sert Mahmutgil). Daha sonraki yıllarda diğer sülaleler bir bir köye gelmeye başlamışlar. Kartallar, Sarıca Oğulları, Gedikli Oğulları, Kölen Oğulları, İmamlar, Hamırcılar, Kurt Oğulları, Köseler, Nebi Oğulları, Kurt Ahmetler, Hülleliğil, Fittikler,
ULAŞIM:
Ulaşa 30, Sivas Merkeze 65 km. mesafede. Eski Karahisar, Kertme Ağca Mescit, ve Tecer Dağı ile komşu olan Örenlice Köyü aynı zamanda Tecer Dağının güney yamacına yerleşmiş.
Köyün sağlık ocağı yok. Hastalar Eski Karahisar Sağlık Ocağına veya Ulaş’a gidiyor. Yolu asfalt ama toplu taşıma araçları yok. Komşu köylerin arabalarıyla yolculuk yapıyorlar. Evleri genelde tek katlı. Eski çatma bacalı evler pek kalmamış. Mum sekili odalar dersen zaten hepsi yok olmuş. Evlerin çoğunluğu çatılı. Genelde sac kullanılmış. Toprak damlı evler ve içinde oturan aileler de mevcut. İçme suyu fazlasıyla. Kanalizasyondan bi haber.
KÖY COĞRAFYASINDA İSİMLER:
Köyün arazi mevkilerinin adı:
Aralahan, Yurtlar, Ağılınönü, Kellepınar, Makas, Kurtluçayır, Tuztaşı, Namettepe, Özcenli, Çakmakçalağı, Ağılındere, Kertmeönü, Karabayır.
Tepeler:
Karabayır, Ösekkaya, Taşlıtepe, Namettepe, Uzunütük, Gökpınarönü, Çakmakçalağı,
Dereler:
Ahuğundere, Ağılındere, Ağcaparmak, Tatlıdere, Kurtluçayırın dere,
Çeşmeler:
Çifte pınarlar, Delihamo, Yapakyer, Beylerin pınarı, Kellepınar, Hacı Abdurrahman, Büyükkütük, Gökpınar, Hassalifin pınar, Acarpınar,
Yetişen otlar ve meyveler: Kekik ,çakşır, çıtlık, dağ çayır, yavşan, karaöz, kimya otu.
Yetişen yabani: bitkilerden dağ armudu, kuşburnu, ayı elması, karamık, alıç,
Çayırlık ve kavaklık Mevkiler: Cemliğinçayırı, Çoraklıçayır, Değirmenönü, Aşağıçayır, Büyükçayır, Çukurtarla, Dereköy, Kırkpınar, ve köy kenarları çayır ve kavaklık.
GEÇİM KAYNAKLARI:
Her Anadolu köyü gibi tarım ve hayvancılıkla uğraşıyorlar. Türlü çiçeklerin açtığı, buz gibi suların çağladığı bu yörede oturmaktan memnunlar çoğu. Elbette hemen hemen her evin gurbetçisi de var. Fakat anladığım kadarıyla büyük bir ekonomik katkıları yok gurbetçilerin. Anlayacağınız herkes geçim derdinde köyde de olsa, gurbette de.
Köyde Yetişen ürünler:
Buğday, arpa, fiğ, yulaf, karunga, çavdar, kendi ihtiyaçlarına yetecek kadar meyve ve sebze de yetiştiriyorlar. İnek, koyun besliyorlar. Yaklaşık 15 – 20 kovan da arı var. Eskiden çokmuş arısı olanlar. Ama bırakmışlar bu işi. Yetişen gençler de itibar etmeyince terki diyar edilmiş baba dede meslekleri.
NÜFUS:
1960 lı yıllarda 120 hane kadarmış. Şimdi 35 hane. Sivas, İstanbul, Ankara, Malatya, İzmir, gibi büyük illere göç verilmiş. Geri dönüş de var. Var var olmasına da, gurbetin derdi, yokluğu, hasretliği, geri dönenlerin içini yemiş bitirmiş. Ancak emekli olanlar dönmüş bir tahta parçasına bağlı olarak. Ya tabutun içinde, ya bastonun başında.
EĞİTİM :
1959 tarihinde ilkokul eğitim ve öğretime bir köy evinde başlamış. Şu an eğitime devam ediyor. 17 öğrencisi var. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı %5 civarında.
KÖYÜN, ÇEVREDE TANINAN OKUMUŞ İNSANLARI:
Kenan Arslan, İbrahim Gez, Ramazan Özdemir, Mustafa Kartalcı, Zeki Kütük, Aynur Arslan, Seher Arslan, Alper Arslan, Emine Arslan, Zeki Arslan, Kürşat Arslan, Erol Arslan, Burcu Arslan, Eyüp Tırşo, İrem Arslan, Goncagül Arslan, Hakan Arslan, Şükrü Kartalcı, Kadir Kartalcı, A.Turan Doğan, Elif Kartalcı, Mustafa Şahin, Selahattin Sükan, Fatma Nimettepe, Lokman Tecer, Süleyman Tecer, İsmail Gez, Vahap Kütük, Ali Kartalcı, Selahattin Aktaş, Ahmet Mülayım, Ahmet Tecer, Remzi Özdemir, İsa Özdemir,
İLKLER:
Köyden İlk göçen : İbrahim Gez
İlk Almanya’ya giden: Ali Arslan
İlk İlkokula giden: Mehmet Gez 1955
İlk silah tamircisi: İsmail Şahin
İlk demirci: Musa- Hasan Kartalcı
İlk dişçi: Ömer kartalcı
İlk dülger: Ömer Kartalcı – Seyit Şahin
İlk müteahhit: İbrahim Gez
İlk üniversite mezunu: Yüksek Mimar Müh. Kenan Arslan
İlk milletvekili adayı: Ali Kartalcı – Selahattin Ağdaş
İlk radyo getiren: Süleyman Akbulut
İçme suyu: 1953
Yol yapımı: 1974
Elektriğin gelmesi: 1983
SÜLALELER:
Mahmut Kâler( Sert Mahmutgil): Akbulut ve Mülayim aileleri. ( Şarkışla Yapaltın Köyünden gelmişler.)
Ossolar ( Osman ) : Arslan, Aslan, Tırşo, Hüyük, Özkan, Hatipoğlu aileleri. ( Atmalı Türkmenlerinden olup; Atmalı Boyu ise Toros, Balıkesir ve Tuna boylarından gelmedir. Bu aile Malatya Atmalı’dan Orta Köye oradan da Sert Mahmut’a gelmiştir.)
Gedik Oğulları ( Kel Aliler) : Gez, Kütük, Zafer ve Kuzu aileleri. ( Gedik Ovasından ( Şarkışla yöresi) şimdiki Gücük Köyü civarından üç kardeş olarak önce Tecer Dağı’na, sonra da Sert Mahmut’a gelmişler.)
Fittikler: Sükan ve Uçar aileleri. Gürün Gelloş Köyü’nden gelmişler.
Hamırcılar ( Kürt Aliler): Şahin ailesi. Arapkir bölgesinden gelmişler.
Nebioğulları: Nimettepe ailesi. Sivas Acıpınar Köyünden gelmişler
Mollalar: Tuztaş, Sağlık aileleri. İmranlı ve Erzincan’dan gelmişler.
Köseler: Aktaş ailesi. Malatya’dan gelmişler.
Bekir Oğulları: Ekşi ailesi. Darende İşbilir Köyünden gelmişler.
Kartallar: Kartalcı ve Doğan aileleri. Hatay Reyhanlı’dan Karasar Köyüne, oradan da Sert Mahmut’a gelmişler.
Gil Aliler: Özdemir ailesi. Van’dan gelmişler.
Tecerler: Tecer ailesi.
MUHTARLAR:
İsmail Tırşo Hamza Tecer, Ömer Kartal, Salih Mülayım, Ali Gez, Hacı Tuztaş, Mustafa Tırşo, Ahmet Kartalcı, Mustafa Şahin, Abdurrahman Kartalcı, Muzaffer Tırşo ve Abidin Özkan.
YETİŞMİŞ ÂLİMLERİ: Molla Kadir( Kadir Arslan), Molla Osman,
OSMANLI KADINLAR:
Medine, Çil Kız, Kamer, Zebey( Zübeyde), Bubuş, Şeyh Ebe, Kızıl Kız, Çörten Hala, Kutuzin Kızı ( Döndü), Şarey Eligo. Aden, Eşe Fatma,
ESKİ HALAYCILAR:
Vahap Ağtaş ( Mahap), Mahmut Şahin( Sert Mahmut), Ebubekir Gez ( Abış), Ömer Nimettepe.
ESKİ BAKKAL VE ÇERÇİLER:
İbrahim Sükan ( Humarcı), Hasan Sağlık ( Kurhasan), Şevki Şahin ( Şavgı Hoca)
GÜREŞÇİLER:
Ali Kartalcı ( Gircan), Ahmet Ekşi, İsmail Şahin, Vehbi Tecer, Mehmet gez, Beşir Doğan, bu isimlerden Ali Kartalcı ve Ahmet Ekşi profesyonel olarak da güreşmişlerdir.
DÜĞÜN KAHYALARI:
Mehmet Ağtaş ( Memmik – Kangal Ağası), Halil Aslan ( Kara Halil), Hamza Tecer.
CIRITÇILAR: İsmail Doğan, İbrahim Gez, Ömer Kartalcı, Ömer Nimettepe.
YEMEKLER:
Üzülmeme, Yemlik, Telice Çiriş, Tike, Sırın, Gözenek Sütü, Gaygana, Omaç, Kömbe, Dayama, Uğut, Herle, Yufka kızartması,
ÂŞIK VE ŞAİRLER:
Çevre köylerde yetişen Ruhsati Baba, Minhacı, Mesleki, Âşık Seyit gibi ünlüler bu köyde hayatlarının bir kısmını geçirmişler. Hatta Ruhsati bu köyde bade içmiş. Günümüzde ise köyün bilinen şairleri Kemal Doğan, Kenan Arslan, Seyit Ali Şahin, Hacı Ömer Kartalcı.
ŞEHİT VE GAZİLER
Mülazımgil Mehmet -Şehit Kurtuluş Savaşı
Kartalcılar Ali - Şehit 1. dünya savaşı
Kartalcılar İbrahim - Şehit 1.Dünya Savaşı
Hamırcılar Mustafa- Şehit 1.Dünya Savaşı
Gedikli Oğulları Mehmet – Şehit 1. Dünya Şavaşı
Kartallar Hacı Abdullah-Şehit 1. Dünya Savaşı
Mollalar Mehmet – Şehit 1.Dün.Sa. Kafkas
Hamırcılar İsmail - Şehit 2. Balkan Sav.
Fittikler Hasan - Şehit Büyük Taarruz
Kartallar Ali Kartal- Gazi Kurtuluş Sav.
Hamırcılar K.Mehmetlerin Osman-Şehit Yemen
vBulletin v3.8.3, Copyright ©2000-2025, Jelsoft Enterprises Ltd.