[seva]

ikizler: Cevza

Osmanlı'da burç adları farklıdır. Ünlü Kutadgu Bilig, on iki burcun adlarını tek tek belirtir. Biz bu sayfada her ay, hem her burçla ilgili minyatürlere yer verecek hem de her ayın burcunu, Osmanlı-İslam mitologyası çerçevesinde anlatacağız.


Osmanlı'da burç ad ları şöyle sıralanıyordu: Koç, “Ha mel”di; Boğa,”Sevr” diye adlandırılırdı; İkizler için “Cevza” adı kullanılır dı; Yengeç “Seretan” ismini alır dı; Aslan'a “Esed”; Başak'a ise “Sümbüle” denirdi. Terazi burcu, “Mizan” adıyla bilinirdi. Yalnız*ca “Akrep” burcu aynı adı taşırdı; ama o çağın söylenişine göre, “Akreb” denirdi. Yay burcu “Kavs” adım taşır; Oğlak, “Cedi” diye isimlendirilir; Kova burcu na “Delv” denir; Balık burcu ise “Hut” diye anılırdı.
Yusuf Has Hacib'in 11.yüz yıldan kalma ünlü Kutadgu Bi lig'inde on iki burcun adları, tek tek belirtilmiştir.
Osmanlı minyatür sanatın da, burçların nasıl gösterildiği de başlı başına bir konudur.
Cevza burcunun bir adı da Burcu-ı dü-pey ker'dir. Yükseklik ve yücelikle anılır. İçinde 18, dışında yedi yıldız vardır. Bunlar birbirine sa rılmış iki çocuk gibi göründükle rinden, birine “Tev'em-i mukad dem”, ötekine ise “Tev'em-i mu ahhar” denilir. Bunlar eski Yunan mitologyasındaki Leda'nın ikizleri Kastor ve Polydeus kes'tir. Bunun yukarısındaki iki parlak yıldıza “Zirâ-i mebsut” denir.
Kamer (ay), Cevza burcuna girince haber göndermek, mek tup yazmak, hesap kitapla uğ raşmak, kitap ve şiir okumak, vezir görmek iyidir,
Minyatürlerde, birbirine sa rılmış iki çocuk ya da bir bedende iki başla gösterilir.
Cevza burcu, bilgi ve anlatım güdüsünü etkiler. Cevza, ilkba har burcu sayılır ve toprakla simgelenir. Gezegeni Utârıd yani Merkür'dür. Bu gezegene bağlı burçta doğanların dostları Ka mer'den etkilenen burçlar, düş manları ise Şems (güneş) ve Zühal'den (Satürn) etkilenenlerdir. Cevza burcundakilerin hem uyumlu ve uysal olmak gibi olumlu, hem de ikiyüzlülük gibi olumsuz yönleri vardır.

METİN AND / Popüler Tarih – 1. Sayı – Haziran 2000