[filografozan]

İLMİN ŞEREFİ
Bil ki; yerler, gökler ve içindekiler ilim ve amel için yaratılmıştır. Allahu Teâlâ buyurmuştur ki:
"O Allah, yedi kat gökleri ve yerden de bir o kadarını yaratandır. İlahi emir ve hüküm bu ikisi arasında inip durmaktadır. Allah bütün bunları, O'nun her şeye kadir olduğunu ve her şeyi ilmi ile kuşattığını bilesiniz diye ya-
rattı.

Bu âyet, ilmin şerefini göstermeye ve onu öğrenmenin vacip olduğunu anlatmaya yeterlidir. Bu âyette özellikle tevhid ilmi ortaya konmuştur.
Diğer bir âyette yüce Allah şöyle buyurur:
"Ben, cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.
Bu âyet de, ibadetin şerefini göstermeye ve ona yönelmenin gereğini anlatmaya yeter. Öyleyse sen de bu iki işe büyük önem ver. Dünya ve âhiretin
47 et-Talâk 65/12.
48 ez-Zâriyât 51/56.
129
yaratılmasından gaye ilim ve ibadettir. Bu durumda bir kulun özellikle onlarla meşgul olması, ancak onlar için yorulması gerekir. Sonra, bunlar içinde ilim en şerefli cevherdir; fakat ibadetin ilimle birlikte yapılması gereklidir; yoksa ilim boşa gider, bir faydası olmaz.
Şunu da bil ki, iki sebepten dolayı ilmin ibadetten öne alınması gerekir:
Birincisi, ibadetin sahih olması ve onu bozacak, sevabını yok edecek kusurlardan korunması için.
İkincisi şudur: Gerçekten faydalı ilim, kulun kalbinde Allahu Teâlâ'ya karşı bir haşyet/korku ve titreme meydana getirir. Bu da kulu taate sevkeder ve Allahu Te-âlâ'nın yardım ve desteği ile onu haramlardan alıkoyar. Zaten kulun rabbine karşı yaptığı ibadette bunlardan başka bir maksadı yoktur (olmaması gerekir).
Ey okuyucum, sana faydalı ilim gerekir. Önce, ibadet edeceğin yüce rabbini tanımalısın, sonra ibadet edersin. Kendisini tanımadığın, zâtına ait sıfatları ve isimlerini, O'nun için caiz olan ve olmayan durumları bilmediğin bir zâta nasıl ibadet edeceksin.
Çoğu zaman, O'nun sıfatları hakkında hakka uymayan yanlış bir itikada sahip olarak ibadet edersin; bu itikatla yaptığın bütün ibadetler boşa gider.
Sonra senin, dinin yapılmasını istediği şeyleri istendiği gibi yapabilmen için, sana neyin gerektiği bilmen lâzımdır; aynı şekilde dinin yasakladığı şeyleri terketmen için de nelerin yasak olduğunu bilmen gereklidir.

Bil ki, her mükellefin öğrenmesi farz olan ilimler üç çeşittir:
Birincisi, iman ve tevhid ilmidir. Bu konuda dinin asıllarını ve akaidin temel konularını bilmek yeterlidir.
İkincisi, sır ilmidir. Bu, kalple ilgili olup kalbin yapması ve terketmesi gereken şeylerdir.
Üçüncüsü; zahirî ibadetlerin ilmidir. Bunlar beden ve malla ilgili ibadetlerdir.
Sonra senin Allah için bilmen gereken ilimler, yapman gereken işler ve terketmen gereken şeyler vardır. Allahu Teâlâ'nın senden istediklerini yerine getirdiğin zaman, ilmi ile amel eden âlimlerden olursun.
Bütün güç ve kuvvet Allahu Teâlâ'dandır.
İMAM GAZÂLÎ
131