[eyupk]

7. Di'bil b. Ali el Huzaî (d: 246 hk.)
Ali b. Musa'r Rıza aleyhisselam'ın huzurunda okuduğu Ta harfiyle başlayan meşhur kasidesinin başında şöyle söylemiştir:



Dilsiz konuşkan ve sözlerden oluşan ağıtlarım

İnilti ve feryatlarla söz ettiler

…

Sonra şöyle devam etti:



Ey peygamberle evlatlarının ilminin varisi

Sonsuz esenliklerle size selam olsun

Beni Peygamber'in evlatlarını sevmekle mi kınıyorsun

Onlar yaşadıkça benim muhabbet beslediğim ve güvendiğim kimselerdir.

Hakkı bulmak için onları seçtim ki onlar

Şüphesiz her zaman iyilerin en iyileridirler

Sadakatle onlara sevgi besledim

O velilerim için baş eğip oldum teslim

Ya Rabb'im! basiretle yakinimi çoğalt,

İyiliklerim içinde onlara sevgimi artır.

En uzak akrabalarımı sizi sevdiği için severim

Ailem ve kızlarımdan sizin için ilişkimi keserim

Ey nefis! Ne mutlu sana; müjdeler olsun!

Çok uzak değildir gerçekleşecek olan

Ben Rahman'dan onların sevgisi için

Firdevs cennetlerinde ebedi hayat umuyorum.[131]



Başka bir yerde şöyle geçer:



Mustafa'nın vasisinin soyuna olan sevgim

Her zevki, güzelliği unutturur

Âl-i Muhammed'in muhabbetinden bir azı

Dünya malının bir çoğundan daha yararlıdır.



Mısraları, beyitleri onlarla doldur; onlara boşalt

Zevklerin tutkusuyla doldurduğun kalbini

Kurtuluş evine girmek için onlardan

Başkasını sevenlerle ilişki bağını kopar, kes at.[132]



8. Ebu'l Feth Keşacem (d: 360 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ı sevmekle ilgili şöyle diyor:



Paksınız sizler; övgülerin övgüsü size layıktır

Sizden başkaları hicivlere maruz kalmıştır

Hükmetmeye çağrıldığımda sevginize mahkum iken

Kıyamette mahkemeye çıkarılmaktan korkmam ben



Yakinim var sevginizle günahlarım benden

Tozların savrulması gibi savrulur gider.

Kainatın ilahından yıldızlar kadar

Size salat ve selam olsun.[133]



Müminlerin Emiri Hz. Ali (a.s) hakkında ise şöyle söylemiştir:



Vasiyi sevmek iyilik ve ihsandır

Ve şüphesiz kökünün temizliğidir;

Onun sevgisiyle bağlıdır halktan alim olanı.

Fakat cahiller bilmezler onun hakkını.[134]



9. Naşi-us Sağir (d: 365 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ı sevmekle ilgili şöyle demiştir:



Ey Yâ Sîn'in soyu! Sizi seven kimse

Şüphesiz hayır kazanır kendisine.

Sizinle insan her şaşkınlıktan korunur

Sizin sevginizle yer kötü ıslah olur.

Sizden başkasındaki her güzellik

Sizin faziletinizle karşılaşırsa çirkinleşir.[135]



Yine şöyle demiştir:



Âl-i Muhammed'le doğrular tanınır

Kitabın onların evinde nüzulüne inanılır.

Sıratı-ı müstakim onların sevgisidir

Ama bu yolu gitmek pek çetindir

Onlardır Nuh'un gemisi, Büyük Nebe'

Onlardır babullah; budur son söz.[136]



10. İbn-i Hammad-i Abdi (4. yy'ın ileri gelenlerinden)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ın sevmekle ilgili şöyle der:



Muhammed'in Ehl-i Beyt'i efendileridir kainatın

Allah yolunda yüksek makam onlarındır.

Öyle bir ailedir ki onlar, onların sevgisiyle mümin

Yarın korktuğu şeyden aman bulacaktır.

Onlara itaat eden Allah'a itaat etmiş olur

Onlara karşı gelen ise O'na karşı gelmiş olur

Onlardır sırat-ı müstakim; onların sevgileri

Kıyamet günü teraziyi ağırlaştırır

Ardı ardına hadisler geldi ki Muhammed

Onların velayeti, hürmetlerini korumayı etti vasiyet

Kur'an onlara uymayı farzetti

Tüm insanlara; öyleyse dinleyin Kur'an'ın emrini.[137]



Yine diyor ki:



Ehl-i Beyt'i sevmek günah eğer

Ben bundan tövbe etmeye çalışmam

Seviyorum onları ve övgüler sunarım onlara

Onlara dil uzatana dil uzatırım

Onları, bir menfaat kazanmak için asla övmem

Onlara övgüm içteki meyil ve istektendir.[138]



11. Sahib b. Abbed (d: 385)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ı sevmek hususunda şöyle buyuruyor:



Sevgim halistir Mustafa'nın evlatlarına

Buna en büyük şahidim kalbimdir

Komşum beni onları sevdiğim için kılandı

Yazıklar olsun dedim ey komşu!

Vallahi yoktur benim güzel amelim

Onunla ateşten kurutuluş dileyeyim

Ancak Âl-i Mustafa'nın sevgisidir

Yaratan Allah'ın Resulünün soyu.[139]



Ve yine demiştir ki:



Gönlüm Âl-i Yâ Sîn'in mehdine razı olunca

Kalbimde bir hüzün bulurum

Ey dil durma dök tertemiz kişilere övgünü

Çoğalt, çoğalt vasilere övgülerini

Allah'a hamd ki hidayet etti beni

Şerefli mübarek yüce insanların sevgisine

Nebi ve Ehl-i Beyt'inin sevgisi güvencemdir

Belalar hakkımızda kötü şeyler düşününce.[140]



Müminlerin Emiri Ali aleyhisselam'ı sevmek hakkında ise şöyle der:



Vasiyi sevmek farzdır, vaciptir

Vasiyden maksadım Emirulmüminin Ali'dir

Allah Ali'yi müminlere veli seçmiştir

Sevgisini tüm halka farz kılmıştır.[141]



Ve sonra diyor ki:



Ali'nin aşkıyla şek-şüphe erir

Ruhlar yücelir, soylar yükselir

Nerede Ali'yi seveni görsen

Bil ki iftihar ve akıl ordadır.



Ali'ye birini düşman görürsen

Bil ki soyunu ödünç almıştır

Onu sen bu işte hatalı görme

Babası ev duvarını alçak yapmıştır.[142]



Yine şöyle demiştir:



Ebutalib oğlu Ali'nin sevgisi

İnsanı cennete hidayet eder

Ona buğzedenin yoktur siperi

Sonu aşikar bize, ateşe gider

Allah'a hamdolsun ki şüphesiz ben

Minnettarım Allah'a, Ali'yi severim.[143]



Ve yine demiştir ki:



Vasiyi sevmek bir alamettir

İnsanlarda, en değerli şahittir

Ali'yi seveni gördüğün vakit

Hükmet onun keremine, cömertliğine.[144]



12. Mehyari'l-Deylemî (d: 428 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ı sevmek hususunda şöyle diyor:



Ey Tâ Hâ'nın evlatları! Hüznüm, figanım sizin için

Aşktan kaynaklanıp gönlümü yakar.

Vücudum sarsıntısıyla birlikte gözerimden

Boşalan yaşlar sizin için azdır

Halim bundan ibaretken size olan sevgim yeter.

Dindeki tek bağım işte budur.

Defterimin sayfaları simsiyahtır benim ama

Parlak ve beyaz yerleri sizdendir.

Sizin sevginiz şirk esaretinden kurtuluştur.

Omuzlarımda onun zincirleri var

Sizin izzet elbisenizi giyene kadar

Zillet elbiselerine büründüm durdum.[145]



Yine şöyle demiştir:



Sevgim de dinim de sizinledir

Doğum yerin İran olsa da

Sizden güç alarak dalaletle savaşıp, hidayet buldum

Siz olmasaydınız hidayete etmezdim

Şirkin elindeki kınında keskin kılıçken

Beni dalaletten siz kurtardınız.[146]



13. Şeyh Arif Muhyiddin b. Arabî (d: 638 hk.)
Şehadet ehlidir Ehl-i Beyt

Kimse onlara denk olamaz

Onlara buğz gerçek hüsrandır

Onlara sevgi ise ibadettir.[147]



14. Kemaluddin Şafiî (d: 652 hk.)
Sağlam kulptur onlar kurtuluş isteyene

Beyan olmuştur faziletleri vahiyle, Kurân'la

Mustafa'nın Ehl-i Beyt'idirler; onların sevgisi

Bütün insanlara kesin farz olmuştur.[148]



Yine şöyle demiştir:



Ey Rabb'i! Beş Ehl-i Aba'nın hakkına

Güzellikler sahibi, hidayet mekanları

Kurtuluş gemisi onlardır

Onları seven kazançlıdır

Şüphesiz ben onların sevgisiyle

Ağır günahlarımdan affını diliyorum

Onarlı sevene, siperdir onlar

İnsanı kötü belalardan kurtarırlar.[149]



15. Safyiddin-i Hilli (d: 752 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ın sevmekle ilgili şunları söylemiştir:



Ey hidayet ailesi sizinle kurtuluşa erişir

Sizin sevginize bağlanmış olan

Kıyamette sevapla mükafat kazanır

Günahların korkusundan da kurtulur.[150]



Yine şöyle demiştir:



Ey seçilmiş soy! Ey kendisiyle

Kurtuluşa erer onları seven kul

Sizin sevginizle tanınacağım mahşerde

İnsanlar simalarıyla tanındığında.[151]



Yine şöyle demiştir:



Ey seçilmiş soy, ey kendileriyle

Acı azaptan kurtuluşu ümit ettiklerim

Sevginizde şiirlerim coşar, durmaz

Halis sevgim sürekli sizindir; ortak tanımaz



Din yolum sizinle müstakimse

Ben gerçek kurtuluşa erenlerdenim

Kime Allah sizi tanıtmış ise

Allah'ın huzurunda kalb-i selim ile varır.[152]



Ve yine şöyle demiştir:



Ali ve evlatlarını seversen eğer

Kıyamette, haşırda kurtuluşa erersin

Gadir-i Hum günü ona imamet verildi

Peygamberin kesin sözü ve nassı ile



Namazda teşehhütte ona salat

Onun makamını haber vermez mi?

Allah'ın adını andıktan sonra

Nebi ve âlinden başkası var mıdır bir bak.[153]



16. Şemsuddin Maliki (d: 780 hk.)
İmam Hasan ve Hüseyin aleyhimaselam'ı sevmek hakkında şöyle der:



Onlar Resul'ün göz nurları

Ebediyen cennette gençlerin efendileri

"Benim iki gülümdür" demiştir Nebi

Severim ben kim severse onları

İstersen onları kalpten severek

Kurtuluş yoluna varabilirsin.[154]



17. Şahabuddin Ahmed b. Ahmed-i Halvanie'ş-Şafiî (d: 1308 hk.)
Kasidesinde şöyle der:



Andolsun ki yoktur Ehl-i Beyt gibi yüce insanlar

Şan, şeref çeşmelerini paklar nurları

Kimdir onlara denk onanlar

Onlardır şerefin doruk noktasına varanlar

Sevgileri rızanın kapısı; eğer rızaları,

Satılırsa; kıymeti aşıkların ruhudur ancak.

Emin peygamber onların medhetini getirmiş

Okudukça kariler onlar da medhedilmiş

Canıma and, bu öyle bir şereftir, yüceliktir ki

Bütün şereflerden, övgülerden daha yücedir

Ey onların övgülerini silmeye çalışan!

İstediğin kadar çabala; dolunayı silmeye gücün yetmez ki?!

Onlara düşman olan ey bedbaht sapık!

Birkaç gün dünyada keyfine bak sen

Kıyamette yerin cehennemin alevidir

Ve ey onları seven, saygı gösteren insan!

Müjdeler olsun sana sevginden dolayı her an

Kıyamet günü şüphesiz duyacaksın şu sesi:

"Buyur; buyur; yemyeşil cennete gir.[155]



18. Şeyh Abdulmun'im-il Firtusî (d: 1335 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'la ilgili recez halinde okuduğu meşhur kasidesinde Resulullah sallallahu aleyhi ve âlih'in, "Ehl-i Beytim'i seven cennete girer" buyruğuna işaret ederek şöyle diyor:



Tutarak Mustafa peygamber

Hasan ile Hüseyin'in elinden

Dedi ki: Bu iki torunum, tahir kızım

Ve vasilerin efendisi Ali

Kim bunların tümünü severse

Her birine ayrıca muhabbet beslerse

Adn cennetine yerleştikten sonra

Seçkinlerin sonuncusunun makamına erişir.[156]



Ve "Hubb-u Fatıma aleyhâ selam yenfeu fil mevatin" başlığı altında ise şöyle demiştir:



Zehra'yı sevmek faydalıdır gerçekten

Bela yerlerinde sahiplerine

Kurtardığı en küçük bela noktası,

Ölüm anında beliren çetinliktir.

Ve kabir azabı, mahşerdeki zorluklar

Bekâ günü sırattan geçişte

Kulların hesabı ve adalet terazi

Kurulunca likâ günü hesap için tartılar

Kulları bu çetin anlarda korkulardan

Zehra'nın sevgisinden başkası kurtaramaz.

O gün Zehra'yı seven müminler

Salihlerle girer cennet-i me'vaya.[157]



19. Seyyid Muhsin Emin-i Amili (d: 1371 hk.)
Ehl-i Beyt aleyhimusselam'ı sevmekle ilgili şöyle demiştir:



Peygamber'in Ehl-i Beyt'i hidayet lambaları

Karanlık onların hidayet nuruyla sökülür

Başkalarının yüzleri karardıkça her an

Yüzleri nurla ışıldar onarlın her zaman

Risaletin ücreti onların sevgisidir

Göklerin Rabb'i Kur'an'da bunu vahyetmiştir

Öyle bir aile ki onlara getirmedikçe salavat

Kılınan namaz hiç Müslüman'dan kabul olmaz.

Ey Muhammed'in Ehl-i Beyt'i sizin sevginizle

Günahlar silinir, hayırlar çoğalır.

Sizin sevginiz olmazsa bütün kâinatın

Kıyamet günü kabul olmaz itaatı.

Azığım kıyamette sadece sizin sevginizdir

Bu sevgiyi kalbimin derinliklerinde gizlidir.[158]






--------------------------------------------------------------------------------

[1] - Şurâ, 23.

[2] - Durr-ul Mensur- Siyutî c.6, s.7; Fezail-us Sahabe -Ahmed b. Hanbel-, c.2, s.669/1141; el -Müstedrek-u ala's Sahihayn, c.3, s. 172. Şevahid-ut Tenzil -Haskanî-, c.2, s.130 birkaç kanalla. Savaik-ul Muhrika -İbn-i Hacer-, s.170; Tefsir-ur Râzi, c.27, s.166; Mecma-uz Zevaid- Heysemi-, c.9, s.168; el-Keşşaf -Zemahşeri-, c.4, s.219; Zehair-ul Ukba el-Muhibb Taberî- s.25; İs'af-ur Rağibin -Sabban- s.113 ve diğer menakıp ve tefsir kitapları. Bkz. Kitab-ut Teşeyyu -Seyyid Ğureyfi- s.215-216.

[3] - A'raf, 158.

[4] - Nur, 63.

[5] - Tefsir-i Râzi, 27/166.

[6] - Savaik-ul Muhrika -İbn-i Hacer- s. 148-175; Şerh-ul Mevahib -Zerkanî-, c.7, s.7, el-İthaf bi hubb-il Eşraf -Şebravi- s.83, Mısır- Matbaat-il Edebiyye; İs'af-ur Rağibin -Sabban- s. 119.

[7] - Mecma-uz Zevaid, c.9, s.146; Tarih-i İsbehan, c.2, s.165; Kenz-ul Ummal, c.2, s.290/4030, bunu İbn-i Merdeveyh ve İbn-i Asakir'den tahriç etmiştir; Savaik-ul Muhrika, s.770; Şevahid-ut Tenzil, c.2, s.105 /838, Mecma-ul Beyan c.9, s.43.

[8] - Kumeyt'in, Bâ harfiyle başlayan kasidesinin Hâşimiyat bölümünden.

[9] - el-Müstedrek-u ala's Sahihayn, c.3, s.172; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.146, Savaik-ul Muhrika, s.170; el-Fusul-ul Muhimme -İbn-i Sabbağ-ı Malikî- s.166; Zehair-ul Ukba, s.138; Şerh-u İbn-i Ebi'l Hadid, c.16, s.30.

[10] - Kâfi, c.8, s.89/66; Kurb-ul Esnad- Ebu Abbas Himyerî, s.128/450, Kum- Müesseset-ul Âl-il Beyt li İhya-it Turas, 2. baskı.

[11] - Kevakib-ud Derarî fi Şerh-i Sahih-i Buharî -Kirmani-, c.18, s.80, Beyrut- Dar-ul Fikr basımı, 1. baskı.

[12] - Umdet-ul Karî fi şerh-i Sahih-i Buharî -Aynî-, c.19, s.157, Beyrut-Dar-ul Fikr basımı.

[13] -Bu ayetin Ehlibeyt'i sevmek hususunda nazil olduğunu Masum Ehlibeyt imamlarından aleyhisselam altısı, sahabe ve tabiinden ondan fazlası rivayet etmiştir ve bu hadis, hadis imamlarının yaklaşık elli dokuz kitaplarında kaydedilmiştir. Bkz. Teşyid-ul Muraciat ve Tefnid-ul Mukabirat -Seyyid Milanî c.1, s.236-239. el Gadir -Allame Eminî, c.3, s.172.

[14] - Müsned-i Ahmed, c.1 s.229 ve 286; Sahih-i Buharî, c.6, s.231/314 Tefsir Kitabı; Metalib-ul Âliye -İbn-i Hacer-, c.3, s.368.

[15] - Mukaddimet-u Feth-il Bârî -İbn-i Hacer Askalanî s.452, Beyrut- Dar-u İhya-it Turas'il Arabi, 2. baskı.

[16] - Mizan-ul İ'ltidal, c.4, s.387.

[17] - Muhammed b. Cafer (Buhari'nin rivayetinde)

[18] - el- Cerh-u ve't Ta'dil, c.7, s.222 ve bkz. Mukaddimet-u Feth-il Bârî, s. 437.

[19] - Mukaddimet-ul Feth-il Bârî, s.437; Mizan-ul İ'tidal, c.3, s.490.

[20] - el- Bahr-ul Muhit, c.7, s.516; Zehair-ul Ukba, s.35; Menakıb-i İbn-i Meğazili, s.192/263, Beyrut-Dar-ul Ezva.

[21] - Yenabi-ul Meveddet, c.1, s.215-216/1,2 ve 3.

[22] - Tefsir-ur Razi, c.27, s.165; Feth-ul Bârî -İbn-i Hacer-i Askalanî, c.8, s.458, Beyrut-Dar-u İhya-it Turas-il Arabî, 2. baskı.

[23] - Feth-ul Bârî bi Şerh-i Sahih-i Buharî, c.8, s.458.

[24] - Tefsir-u Kurtubî, c.9, s.287; Tefsir-ur Râzî, c.18, s.130, Mısır - Mektebet-u Abdurrahman Muhammed, 1. baskı; Sırac-ul Munir -Şerbinî, c.2, s. 137.

[25] - Tefsir-u Kurtubî, c.10, s.203; Tefsir-ur Râzî, c.20, s. 145; Sırac-ul Munir, c.2, s.261.

[26] - Tefsir-u Hazin, c.4, s.343, Beyrut-Dar-u Marifet.

[27] - Tefsir-u Kurtubi, c.30, s.58.

[28] - Tefsir-i Ebi Seud, c.8, s. 215, haşiyede, Beyrut-Dar-u İhya-it Turas-il Arabî, Sırac-ul Munir, c.4, s.210.

[29] - el-İtkan, c.1, s.17.

[30] - Feth-ul Kadir, c.4,s. 677-672.

[31] - Ruh-ul Meanî -Alusî, c.25, s.10.

[32] - Tefsir-u Kurtubî, c. 16, s.1.

[33] - Tefsir-i Hazin, c.4, s.49.

[34] - Sâd, 86.

[35] - Sebe, 47.

[36] - Furkan, 57.

[37] - En'am, 90.

[38] - Hucurat, 13.

[39] - Mesed, 1-2.

[40] -Usd-ul Gabe, c.2, s.421; Müsned-i Ebu Ya'lâ, c.6, s.177/6739, Dimaşk-Dar-ul Me'mun lit Turas, 1. baskı.

[41] - Sebe', 47.

[42] - Meryem, 96.

[43] - Şevahid-ut Tenzil, c.1, s. 464/489; Ğayet-ul Meram, s. 373, 73. bab.

[44] - Mecma-uz Zevaid, c.9, s.125; Hasais-ul Vahy-il Mubin, s.108, 7. bölüm; Durr-ül Mensur, c.4, s.287.

[45] - Şevahid-ut Tenzil, c.1, s.474/504.

[46] - Feraid-us Simtayn, c.1, s.8, 14. bab; Menakıb-i İbn-i Meğazili, s.327/374; Keşf-ul Ğumme, c.1, s.314, Tefsir-ul Keşf ve'l Beyan fi Tefisr-il Ayet. Hasais-ul Vahy-il Mubin, s.71, 7. bölüm.

[47] - Riyaz-un Nezire, el-Muhibb'ut Taberî, c.2, s.125, Beyrut, Dar-ul Kutub; Sevaik-ul Muhrika, s.172; Nur-ul Ebsar, s.124.

[48] - Kısas, 84.

[49] - Keşf-ul Ğumme, c.1, s.321 ve 324; Tefsir-ul Burhan, -Hüseynî Behranî-, c.3, s.212, Kum- Bi'set Müessesesi, 1. baskı; Mecma-ul Beyan, bu ayetin tefsirinde; Yenabi-ul Mevedde, c.1, s,292/5; Feraid-us Simtayn, c.2, s.297-299; Erceh-ul Metalib, s.84; Menakıb-ı İnb-i Meğazilî, s.138.

[50] - Feraid-us Simtayn, c.2, s.297; Tefsir-ul Keşf-i ve'l Beyan -Sa'lebi- bu ayetin tefsirinde.

[51] - Ra'd, 28.

[52] - Kenz-ul Ummal, c.1, s.250; Durr-ul Mensur, c.4, s.58.

[53] - Kenz-ul Ummal, c.6, s.456/45409; Savaik-ul Muhrika, s. 172; Feyz-ul Kadir, c.1, s.225/ 311.

[54] - Sahih-u Mûslim, c.4, s.1873/ 2408; Müsned-i Ahmed, c.4, s.367; Sünen-ul Kubra -Beyhakî-, c.2, s. 148 ve c.7, s.30.

[55] - Ğurer-ul Hikem, c.1, s.211/ 3363.

[56] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.664/ 3789; Hilyet-ul Evliya ve Tabaka-il Evsiya -Ebu Naim-i İsfehanî-, c.3, s. 211, Beyrut -Dar-ul Kutub-il Arabî, Tarih-u Bağdat; c.4, s.159; Usd-ul Ğabe, c.2, s.13; el-Müstedrek-u ala's Sahihayn, c.3, s.150; ondan rivayet eder ki: Hadisin senedi sahihtir; Zehebî de ona muvafakat etmiştir.

[57] - Tercumet-u İmam Hüseyin aleyhisselam min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, s.91/ 126.

[58] - Emali-is Saduk, s. 384/ 16, Beyrut -Menşurat-i Müesseset-i A'lemî, 5. baskı.

[59] - Kâfi, c.8, s.12( 98; Mecmuet-u Verram, c.2, s. 137, Beyrut -Dar-u Sa'b, Dar-ut Tearuf.

[60] - Kenz-ul Ummal, c.12, s.105/ 34206; Durr-ul Mensur, c.6, s.7.

[61] - el- Mehasin -Berki-, c.1, s.247/ 461; Kum-Mecma-ul Alemi li Ehlibeyt, 1. baskı.

[62] - Kenz-ul Ummal, c.13, s. 645/ 37631

[63] - el-Firdus-u bi Me'sur-il Hitab-Deylemi-, c.2, s.142/ 272, Beyrut-Dar-u Kutub-il İlmiyye, 1.baskı, Nur-ul Ebsar, s. 127; Kâfi, c.2, s.46/ 3.

[64] - Emali-yi Tusî s. 526/ 1162, Kum- Biset Müessesesi, 1. baskı. Mekarim-ul Ahlak -Tabersî- c.2, s.363/ 2661, Kum-Müesseset-un Neşr-il İslamî; Mecmuat-i Verram, c.2, s.51-52.

[65] - el- Mehasin, c.2, s.247/462.

[66] - el-Mu'cem-ul Evset-Taberanî-, c.6, s.116/5790; Mu'cem-ul Kebir -Taberanî-, c.7, s.86/6416; el Firdevs, c.5, s. 154/7796; Emali-us Saduk, s.274/9; İlel-uş Şerai -Saduk-, s.140/3, Menşurat-ı Mektebet-ul Hayderiyye- Necef-ul Eşref.

[67] - Zehair-ul Ukbâ, s.218; Savaik-ul Muhrika, s.230.

[68] - el- Kâfî, c.1, s.188/12; el- Mehasin, c.1 s.247/463.

[69] - Şevahid-ut Tenzil, c.2, s.330/ 971.

[70] - Tercümet-u İmam Ali min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, c.2, s.225/ 730.

[71] - er- Riyaz-un Nezire, c.2, s.189; Menakıb-ul Aşere, s.189; Erceh-ul Metalib, s.309.

[72] - Emali-i Tusi, s. 455/ 1018; Meani'l Ahbar -Saduk- s.161/ 1, Beyrut-Dar-ul Marifet; Emali-us Saduk, s.383/ 12; İlel-uş Şerayi', s. 141/ 1; Mehasin, c.1, s.232/ 419.

[73] - Emali-us Saduk, s.38/ 14; Meani'l Ahbar, s.161/3.

[74] - El- Kâfî, c.8, s.262/497.

[75] - Tercümet-u İmam Ali aleyhisselam min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, c.2, s. 224/727.

5- Tercümet-u İmam Ali aleyhisselam min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, c.2, s.224/72.

[76] - Tercümet-i İmam Ali aleyhisselam min Tarih-i Medinet-i Dimaşk; c.2, s.224/728 ve 729.

[77] - Uyun-u Ahbar-ir Rıza aleyhisselam Saduk-, c.2, s.62 / 258, Necef-ul Eşref- Matbeat-ul Hayderiyye.

[78] - el-Mucem-ul Kebir -Teberanî-, c.11, s.102/11177; el- Mucem-ul Evset-Taberani-, c.9, s.264-265/9406; el-Menakıb -İbn-i Meğazilî, s.120/157; el-Hısal / Saduk-, s.253/125, Kum-Cemat-ul Muderrisin; Kenz-ul Ummal, c.7, s. 212; Mecmuat-ul Verram, c.2, s.75.

[79] - Mu'cem-ul Evset -Taberanî, c.2, s.348/2191; Menakıb-ı Harezmî, s.77/59.

[80] - Savaik-ul Mahrika, s.228; Nezm-u Durer-is Simtayn, s.233.

[81] - Tarih-u Bağdad, c .4, s.410; el-Câmi-us Sağir-Siyuti- c.2, s.182/5233, Beyrut- Dar-ul Fikr, 1. baskı, el-Menakıb -İbn-i Meğazili- s.243.

[82] - el -Müstedrek-u ala's Sahihayn, c.2, s. 241.

[83] - el- Müstedrek-u ala's Sahihayn, c.3 s.135, bu hadisin senedi sahihtir demiş ve tahriç etmemiştir; Tarih-u Bağdad, c.9, s.71; el-Bidayet-u Ve'n Nihaye, c.7, s.355, Mecma-uz Zavaid, c.9, s.132; Zehair-ul Ukba, s.91.

[84] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.636 / 3718; Sünen-i İbn-i Mace, c.1, s.53 / 149; el-Müstedrek-u ale's Sahihayn, c.3, s.130; Müsned-i Ahmed, c.5, s.351; Usd-ul Gabe, c.5, 253; Tercemet-u min Tarih-i İbn-i Asakir, c.2, s.172 / 666; el-İsabe, c.6, s.134; Savaik-ul Muhrika, s.122, bab:9; Tarih-u Hulefa / Siyuti, s.187; Siyer-u A'lam-un Nübela, c.2, s.61; er-Riyaz-un Nezire, c.3, s.188; Menakıb-i Harezmi, s.34.

[85] - Sünen-i Tirmizî, c.5, 636 / 3721; el-Hasais / Nesaî, s.5; Fezail-us Sahabe / Ahmed b. Hanbel, c.2, s.56 / 945; el-Müstedrek-u ale's Sahihayn, c.3, s.130-132 ve onun Sahih'i ve der ki: Bunu otuzu aşkın kişi Enes'ten rivayet etmiştir; Misbah-us Sünne, c.4, s.173 / 4770; Usd-ul Gabe, c.4, s.110-111; Tarih-ul İslam, c.3, s.633; el-Bidayet-u ve'n Nihaye, c.7, s.350-353; Cami-ul Usul, c.8, s.653 / 6494; İbn-i Asakir de bunu Emirulmüminin Ali'nin aleyhisselam hal tercemesinde kırk dört kanalla tahriç etmiştir, c.2, s.106-134; er-Riyaz-un Nezire, c.3, s.114-115; Zehair-ul Ukba, s.61; Kifayet-ut Talib, s.144-156 ve tümü Enes'ten rivayet eden 86 kişinin ismini saymıştır. Maktel-ul Hüseyin aleyhisselam / Harezmi, s.46, İbn-i Merduveyh'in bu hadisi yüz yirmi kanalla tahriç ettiğini söyler.

[86] - el-Kamil-u fi't Tarih, c.2, s.219; Usd-ul Gabe, c.4, s.104 ve 108; Hasais / Nesai, s.5; el-Bidayet-u ve'n Nihaye, c.7, s.336; Hilyet-ul Evliya, c.1, s.62; Delail-un Nubuvve / Beyhakî, c.4, s.209, Dar-ul Kutub-ul İlmiyye-Beyrut, 1. baskı.

[87] - Tarih-i Taberî, c.3, s.93; Hakim de bunu Müstedrek'inde sahih bilmiştir, c.3, s.37; Zehebî ise bu konuda onunla aynı görüşte olduğunu belirtmiştir.

[88] - Sahih-i Buharî, c.5, s.87 / 197-198 ve 279 / 231, Fezail-us Sahabe babı, Sahih-i Müslim, c.4, s.1871 / 32-34; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.638 / 3724; Sünen-i İbn-i Mace, c.1, s.43 / 117; Müsned-i Ahmed, c.1, s.185 ve c.5, s.358; el-Müstedrek-u ale's Sahihayn, c.3, s.37 ve 109; Misbah-us Sünne, c.4, s.93 / 4601; Hasais-i Nesaî, s.4-8; Delail-un Nubuvve / Beyhakî, c.4, s.205-206; el-İstiab, c.3, s.36; Fezail-us Sahabe / Ahmed b. Hanbel, c.2, s.584 / 987 ve bu ikisinden başkaları; Tarih-i Taberî, c.3, s.93; el-Kamil-u fi't Tarih, c.2, s.219; Usd-ul Gabe, c.4, s.104 ve 108; el-Bidayet-u ve'n Nihaye, c.7, s.224 ve 336; Hilyet-ul Evliya, c.1, s.62; Cami-ul Usul, c.8, s.650 / 6491, 6495, 6497 ve çok sayıda diğer kaynaklar.

[89] - el-Müstedrek-u ale's Sahihayn, c.3, s.130; Menakıb-ı Harezmî, s.41; Cami-us Sağir, c.2, s.554 / 8319; Usd-ul Gabe, c.4, s.383; el-İsabe, c.3, s.497; Zehair-ul Ukba, s.65; er-Riyaz-un Nezire, c.1,s 165; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.108 ve 129; Kenz-ul Ummal, c.6, s.154.

[90] - Tarih-u Bağdad, c.13, s.32.

[91] - er-Riyaz-un Nezire, c.3, s.122, Savaik-ul Muhrika, s.123, el-İstiyab, c.3: 1100.

[92] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.635 / 3717; Cami-ul Usul, c.8, s.656 / 6499; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.133.

[93] - Sahih-i Müslim, c.1, s.86 / 131, Sünen-i Tirmizî, c.5, s.643 / 3736; Sünen-i Nesaî, c.8, s.116 ve 117; Sünen-i İbn-i Mace, c.1, s.42 / 114; Misbah-us Sünne, c.4, s.171 / 4763; Tercemet-u Emirulmüminin Ali aleyhisselam min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, c.2, s.190 / 682-685; el-Bidayet-u ve'n Nihaye, c.7, s.54; el-İsabe, c.4, s.271; Müsned-i Ahmed, c.1, s.84, 95 ve 227; Tarih-ul Hulefa, s.187.

[94] - Nehc-ul Belağa, hikmetli sözler, 45, Mecma-ul Beyan, c.3, s.532; Usul-i Kafî, c.8, s.224 / 396; Ravzat-ul Vaizin / Fettal Nişaburî, c.323, Menşurat-ı Razî-Kum.

[95] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.635 / 3717; İs'af-ur Rağibin, s.113; Nur-ul Ebsar, s.88; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.132; er-Riyaz-un Nezire, c.3, s.242; Savaik-ul Muhrika, s.122; Taberanî de bunu Mu'cem-ul Evset'te Cabir'den tahriç etmiştir, c.2, s.s.391 / 2146.

[96] - el-Müstedrek-u ale's Sahihayn, c.3, s.129 ve bu iki Şeyhin şartıyla sahihtir demiş, fakat onu tahriç etmemiştir; Esme'l Menakıb fi Tehzib-i Esne'l Metalib / Cezrî-i Şafiî, s.57, Mahmudî Müessesesi-Beyrut; Kenz-ul Ummal, c.13, s.106.

[97] - Nisâ, 145.

[98] - Muhtasar-u Tarih-i Medinet-i Dimaşk / İbn-i Menzur, c.17, s.375, Dar'ul Fikr-Dimaşk, 1. baskı.

[99] - Sahih-i Buharî, c.5, s.92 / 209 ve s.150 / 255; Sahih-i Müslim, c.4, s.1902 / 93-2449; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.298 / 3867; Misbah-us Sünne, c.4, s.185 / 4799; Müstedrek-i Hakim, c.3, s.158; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.203; Cami-us Sağir, c.2, s.208 / 5833.

[100] - Sahih-i Buharî, c.7, s.65-66 / 159, Kitab-un Nikah ve bunun bir benzeri de Müsned-i Ahmed, c.4, s.5 ve 323, 328 ve 332'de. Sünen-i Tirmizî, c.5, s.698 / 3869; Müstedrek-i Hakim, c.3, s.154, 158 ve 159; Hasais-un Nesaî, s.36, Hilyet-ul Evliya, c.2, s.240; Kenz-ul Ummal, c.6, s.219; ve s.8, s.315, Savaik-ul Muhrika, s.190, el-İmamet-u ve's Siyase, c.1, s.14.

[101] - Müstedrek-i Hakim, c.3, s.513, Usd-ul Gabe, c.7, s.224; el-İsabe, c.8, s.159; Savaik-ul Muhrika, s.175, 11. bab, 1. bölüm, üçüncü kısım; el-Hasais-ul Kubra, c.2, s.265; Tehzib-ut Tehzib, c.12, s.331; Kenz-ul Ummal, c.6, s.219 ve c.7, s.111; Zehair-ul Ukba, s.39.

[102] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.700 / 3872; Fezail-us Sahabe / Nesaî, s.68.

[103] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.701/3874; Müstedrek-u Hakim, c.3, s.157; Usd-ul Gabe, c.7, s.223; el-Bidayet-u ve'n Nihaye, c.7, s.254.

[104] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.698/3868; Müstedrek-u Hakim.

[105] - el-İmamet-u ve's Siyase -İbn-i Kuteybe-, c.1, s.13-14, Beyrut-Müesseset-ul Vefâ.

[106] - Ahzab, 57.

[107] - el-Müstedrek-u ala's Sahihayn -Hakim-, c.3, s.166; der ki: Bu hadis iki şeyhin şartıyla sahihtir; Müsned-i Ahmed, c.2, s.288; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.656-660; Kenz-ul Ummal, c.13, s.105; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.179 ve 181; Savaik-ul Muhrika, s.191-192, 11. bab; Zehair-ul Ukba, s.123.

[108] - Sahih-i Buhari, c.5, s.100-101/235; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.656, 3769 ve 3772; Müsned-i Ahmed, c.2, s.336 ve c.5, s.369; Müsned-i Tiyalisî, c.10, s.332, Beyrut-Dar-ul Marifet; Tarih-ul Kebir -Buhari-, c.2, s.286; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.180; Kenz-ul Ummal, c.6, s.220; Usd-ul Gabe, c.2, s.12.

[109] - Müsned-i Tiyalisî, c.10, s.327; Tarih-ul İslam -Zehebî-, c.5, s.100.

[110] - Hilyet-ul Evliyâ, c.8, s.305; Mu'cem-ul Kebir, c.3, s.40/2644; Zehair-ul Ukba, s.123; Kenz-ul Ummal, c.13, s.107; Câmi-us Sağir, c.2, s.328; el-İsabe, c.1, s.329; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.179.

[111] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.641-642.

[112] - Tarih-ul Kebir -Buhari-, c.8, s.415/3536; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.658/3775; Sünen-i İbn-i Mâce, c.1, s.151/144; Müsned-i Ahmed, c.4, s.172; el-Müstedrek -Hakim-, c.3, s.177; Mesabih-us Sünne, c.4, s.195/4833; Usd-ul Gabe, c.2, s.19; Câmi-us Sağir, c.1, s.575/3727; Câmi-ul Usul, c.10, s.21 ve sayıları oldukça fazla olan diğer kaynaklar.

[113] - Sahih-i Buhari, c.5, s.102/241 ve c.8, s.11/23, Kitab-ul Edeb; Sünen-i Tirmizî, c.5, s.657/3770; Müsned-i Ahmed, c.2, s.85, 93, 114 ve 153; Müsned-i Tiyalisî, c.8, s.260-261; Hilyet-ul Evliyâ, c.5, s.70; Feth-ul Barî, c.8, s.100; Usd-ul Gabe, c.2, s.20.

[114] - Kenz-ul Ummal, c.6, s.222 ve c.7, s.110; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.181; bunun bir benzeri de Sünen-i Tirmizî'dedir, c.5, s.657/3770 ve 3772.

[115] - Ahzab, 21.

[116] - Sünen-i Tirmizî, c.5, s.641-642/3733; Müsned-i Ahmed, c.1, s.77; Câmi-ul Usul, c.9, s.157/6706.

[117] - Şerh-u İbn-i Ebi'l Hadid, c.9, s.170/12; Hilyet-ul Evliyâ, c.1, s.86; Kenz-ul Ummal, c.12, s.103/24198; Kifayet-ut Talib, s.214; Mecma-uz Zevaid, c.9, s.108; Tercemet-u Emirulmüminin min Tarih-i Medinet-i Dimaşk, c.2, s.95.

[118] - Siret-un Nebeviye -İbn-i Hişam-, c.1, s.377, Mısır - Babî matbaası; el-Bidayet-u ve'n-Nihaye, c.3, s.84; Hazenet-ul Edeb, Bağdat, c.1, s.261, Beyrut - Dar-us Sadir; Şerh-u İbn-i Ebi'l Hadis, c.14, s. 73; el-Fusul-ul Muhtar, s. 230.

[119] - Diva-u Şeyh-ul Ebatih Ebutalib, 3-12; Tahran-Mektebet-un Neyneva'l Hadis; Siyret-un Nebeviye, İbn-i Hişam, c.1, s.291-299; Sunen-ul Kubra, c.3, s.352; Delail-un Nubuvvet -Beyhakî-, c.6, s.141; Hasais-ul Kubra, c.1, s.146; A'lam-un Nubuvve -Mâverdî-, s.172, Beyrut - Dar-ul Kitab-il Arabi; Şerh-u İbn-i Ebi'l Hadid, c.14, s.79, Hazenet-ul Edeb, s.1, s.252-261.

[120] - el-Beyan-u ve't Teybin -Cahiz-, c.3, s.205, Dar-u ve Mektebet-ul Hilah, 1. baskı.

[121] - Divan-ul Ferazdak, c.2, s.178 - 181; Beyrut - Dar-us Sadir; Şerh-ud Divan -İlya Havi, c.2, s.353; Rical-ul Keşşî, c.13, s.207, Hilyet-ul Evliya, c.3, s.139.

[122] - Mevddet ayetine işarettir.

[123] - Haşimiyat -Kumeyt-, 25 - 38, Beyrut - A'lemi müessesesi.

[124] - el-Gadir fi'l Kitab-i ve's Sünnet-i ve'l edeb, Allame Emini, c.2, s.213 - 214; Beyrut - Dar-ul Kitab-il Arabi, 5. baskı.

[125] - el-Gadir, c.2, s.215.

[126] - el-Gadir, c.2, s.317.

[127] - Divan-uş Şafiî, s.72; Beyrut - Daru't Turas-il Arabi.

[128] - Divan-uş Şafiî, s.35.

[129] - Divan-uş Şafiî, s.55.

[130] - Yenabi-ul Mevedde, c.3, s.351.

[131] - Divan-i Di'bil, s. 141 - 146, Beyrut - Dar-ul Kitab-il Lübnanî.

[132] - Divan-i Di'bil, s.146; Lisan-ul Mizan, c.2, s.431.

[133] - el-Gadir, c.4, s.16.

[134] - el-Gadir, c.4, s.17.

[135] - el-Gadir, c.4, s.24.

[136] - el-Gadir, c.4, s.25.

[137] - el-Gadir, c.4, s.145.

[138] - el-Gadir, c.4, s.170

[139] - Divan-i Sahib b. Abbad, s.219, Kum - el-Kâim müessesesi.

[140] - Divan-i Sahib, s.106.

[141] - Divan-i Sahib, s.301.

[142] - Divan-i Sahib, s.97.

[143] - Divan-i Sahib, s.97.

[144] - Divan-i Sahib, s.96.

[145] - el-Gadir, c.4, s.236.

[146] - el-Gadir, c.4, s.242.

[147] - Nur-ul Ebsar, s.116; Yenabi-ul Mevedde, c.3, s.174.

[148] - el-Gadir, c.5, s.416.

[149] - el-Gadir, c.5, s.417.

[150] - Divan-u Safiyyuddin Hilli, s.86.

[151] - Divan-u Safiyyuddin Hilli, s.87.

[152] - Divan-u Safiyyuddin Hilli, s.87.

[153] - Divan-u Safiyyuddin Hilli, s.90.

[154] - el-Gadir, c.6, s.59.

[155] - Mecellet-ul Mevsum, sayı: 13, 351-352.

[156] - Fatımat-uz Zehra fi Divan-iş Şiir-il Arabi, s.250; Deraset-ul İslamiyye bölümü, Beyrut - Müesseset-ul Biset.

[157] - Fatımat-uz Zehra fi Divan-iş Şiir-il Arabi, s.261 - 268.

[158] - Hüseyni'nin şiirlerinden seçmeler -Ali Asgar Muderrisi-, s.49; Kum - Aşura yayınları.