ZARALI HALİL SÖYLER (1964)

[Güner]

ZARALI HALİL SÖYLER (İNCE HALİL ) (1906-1964)
[Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]
Türk Halk Müziğinin güçlü seslerinden biri olan Zaralı Halil, 1906
yılında Sivas'ın Zara ilçesinde doğdu. Asıl adı Halil Çataltepe'dir.
Ancak zamanın kaymakamının ısrarı üzerine Çataltepe olan soyadın
"SÖYLER" e çevirmiştir.
Zaralı Halil, ailenin 3. Çocuğudur. Kendisinden büyük iki ablası vardır. Halil doğunca erkek evlatlarının olduğunu ailesi çok sevinmiştir.
Zaralı Halil zayıf bünyeli bir çocuktu, çabulThastalanan, nazik bir bünyesi vardı. Annesi Gülsüm Hanım onun sağlıklı olması için her
türlü çabayı harcıyor, "inşallah bu incik ölmez" diye dua ediyordu. Öksüz kalan Halil, bir daha rahat yüzü görmez. Babası Halil İbrahim de kayalardan balyozla taş kırmaya çalışırken taş yığınlarının altında kalarak sakatlanır. İki yıl tedavi görse de sonunda o da hayata gözlerini yumar.
Annesiz ve babasız kalan Halil Yetiştirme Yurduna yerleştirilir. Halil yurda yerleşmekle yepyeni bir hayata başlar. Dayanışmayı, paylaşmayı, grupla bir arada yaşamayı öğrenir. Dört yıl kaldığı yurtta saz çalmayı öğrenir. Sanatçı kişiliği ortaya çıkar. Zara'ya geldiğinde Zaralılar onu yalnız bırakmazlar, hemşehrilerine kucak açarlar, bağırlarına basarlar, çalmayı gittikçe geliştiren Halil, sesinin de güzelliği ile sıra gecelerinin, düğünlerin, eğlence merkezlerinin aranılan insanı olur. Annesi ona hep "incik" derdi. Bu incik halk arasında, kişiliğine de uygun olarak "ince"ye dönüştü. Artık adı Sivas'ta "İnce Halil'” olmuştu. Herkes ondan "İnce Halil" diye bahsediyordu. İl dışında ise adı Zaralı Halil'di. O yıllarda herkes doğduğu yer ile anılırdı. Diyarbakırlı Celal, Malatyalı Fahri, Divrikli Nuri Üstünses gibi…
Sırtı kamburdu Halil'in. Hatta o sıralar Sivas'ta Halil'in sesinden güzelliği ve gürlüğü sırtındaki kamburundan geliyor derlerdi. Halil şöhretini pekiştirmek üzereyken bu sefer de askere alınır. Askerde de kendisini gösterir. Orada düzenlenen her eğlenceye sanatçı olarak çıkar.
Ama Halil hastadır. İçkiye düşkünlüğü vücudunu iyice yıpratmıştır. Gördüğü tedaviler onu iyileştirmez. Hastalık raporu alarak memleketi Zara'ya döner.
Askerliğini de zar zor raporla, izinle bitirir. Önce Suşehri, Sivas, Erzurum gibi yerlerde kendini göstermeye başlar. Gittiği her yerde büyük ilgi görür, sesi çok beğenilir.
Artık büyük şehirlere açılma zamanının geldiğini düşünür. Kendisini çok seven ve beğenen manifaturacı Şükrü Efendi onun elinden tutup İstanbul'a götürür. Bir p lak şirketiyle anlaşır. Plak şirketi plak doldurduktan sonra vadettiği parayı vermez, Ancak Halil'in doldurduğu plak büyük ilgi görür plakları yok satar. Şöhreti tüm ülkeye yayılır. Artık Halil plakçıların değil plakçılar onun peşindedir. Eğlence dünyası onu Diyarbakırlı Celalle Erzincanlı Şerefle birlikte anmaya başlarlar.
O günkü sanat dünyasının önde gelen isimlerinden Zehra Bilir. Muzaffer Akgün, Nurettin Dadaloğlu gibi dev sanatçılar Zaralı Halil'i grupları içine alıp, Şöhreti arttıkça Zaralı Halil'in içkiye düşkünlüğü de artar. Evini, ailesini, çocuklarını aramaz olur. Yedi yıl memleketine uğramaz. Aliesi ona hasret kalır.
Sağlığı iyice bozulan Halil, sonunda yalnızlığa ve bekarlığa dayanamaz, memleketine döner. Ama hastalığı ilerlemiştir. Hiçbir tedavi onu iyileştirmez. Sonunda 15.01.1964 tarihinde Zarada hayata gözlerini kapar.
Zaralı Halil'in yoğun bir duygu dünyası vardır. Merttir. Dostluklara büyük önem verir. Başkalarının sevinç ve acılarını paylaşmasını bilir. Zaralı Halil, hem o devrin büyük sanatçılarından ilham almış, hem de Sivas'lı sanatçılardan Hafız Halid Efendi, Feryadi, Hafiz Hakkı Bey, Divrikli Nuri Üstünses'le meşk ederek onlardan etkilenmiştir. Plaklarını okurken de kendisine o devrin en ünlü sanatçıları eşlik etmiştir.
Zaralı Halil'in TRT repertuarlarında sekiz tüküsü bulunmaktadır. Bu türkülerin hepsi de merhum Muzaffer Sarısözen tarafından derlenmiş ve notaya alınmıştır.
Ancak sanatçının birçok türküsü de başka isimlerde başka yörelere mal edilmiştir. "Bu gün de günlerden cumadır Cuma” türküsü Binali Selman kaynak gösterilerek Bayburt yöresine, “Ey hamame bu hamam güzellerden kim gelir” isimli türküsü, Aşık Suları kaynak gösterilerek Erzincan yöresine mal edilmiştir. “Göç göç oldu göçler yola dizildi” türküsü ise Mükerrem Kemertaş kaynak gösterilerek Erzurum’a mal edilmiştir.

[Deliilyasliyiz]

vallahi güzel türküler söylüyo.hele bir bulut kaynıyor sivas elinde.

[Serd@r]

[Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]
Hakikaten bende severim Zaralı Halil Söyleri Allah gani gani rahmet eylesin!

Kısa anektodlar;

Zaralı Halil (Halil Söyler)
Zaralıların radyodaki türkü programları sırasında defalarca "İşte Halil Emminin türküsü" diye birbirlerine hatırlatmalarına sebep olan Halil Söyler Zara'nın yetiştirdiği en meşhur şahsiyetlerden birisidir. Zarali Halil 1906 yılında zayıf bir çocuk olarak dünyaya gelir. Ömür boyu yakasını bırakmayan bu çelimsizlik nedeni ile İnce Halil olarak da bilinmiştir. Önce annesini sonra da babasını kaybedince ondört yaşında Sivas'ta Yetiştirme Yurduna yerleştirilmiştir. Burada bağlama çalmayı ögrenmiştir.

Müzik formasyonunda Sivaslı Hafız Halid, Feryadi Hakkı ve Divrikli Nuri (Üstünses) önemli rol oynamışlardır. Daha sonra ustalık zamanında devrinin diğer ünlü isimleri Malatyalı Fahri, Erzincanlı Şerif ve Diyarbakırlı Celal ile meşk etmistir. Odeon plaklarına okuduğu ilk eser, Celal Güzelses'in "Kara Gözler" adlı hoyratıdır.

Zaralı Halil'in eserlerini radyoda Neriman Altındağ, Nermin Yapar, Zehra Bilir gibi sanatçılar icra etmişlerdir. Zaralı Halil 15 Ocak 1964 yılında vefat etmiş, geride eşi Kamer Hatun ve sekiz çocugunu bırakmıştır.

[gezgin58]

Halil emmi Zaramızın yetiştirdiği ender insanlardandır,mekanı cennet olsun.

[Salim58]

rabbim mekanını cennet etsin

[seten65]

ALLAH RAHMET EYLESİN.

[altuntas58]

Zaralı halili bende çok severim bir arkadaşım vesilesiyle uzun bir cd elime gecmişti gözüm gibi sakalrken malesef cd bozuldu çok üzüldüm elinde bu sanatcının cd olan varsa paylaşmak isterim