Şarkışla İlçesi

[_DuMaN_58]

Coğrafi Konum :


İlçemizin yüzölçümü 2619 km2, deniz seviyesinden yüksekliği ise;1180 metredir. Kızılırmak vadisini sınırlayan Kuzey-doğu yönündeki Çal dağının kuzeybatı eteklerinde kurulmuştur. Etrafı dağlarla çevrili Gedik Ovası denilen küçük bir ovanın ortasındadır.

Şarkışla ilçesi topraklarının büyük bir bölümü III. zamana ait topraklardan oluşmuş arazilerdir. Bunun yanısıra bölgede bu zamanlarda oluşmuş organik kalker,kil,kaya ve jips gibi gibi yapının pek çoğunu bulmak mümkündür.

1500 metreyi aşan yaylalar ilçenin göze çarpan en belirgin yüzey şekilleridir. Güneybatı-Kuzeydoğu doğrultusunda uzanan bu yaylaları bir takım dağ sıraları böler. Yeliboy, Yürübaba, Tepesidelik, Akbaba, Gökgöz, Beserek ve Güldede ilçenin en önemli dağlarıdır.

İlçe genelinde Kuzeydoğu-Güneybatı istikametinde akış gösteren Kızılırmak, kuzeyde Acısu ve güneyde de Kanak Çayı ile karışır. Arazi yapısı genelde düzlük ve aşınmış yükseltilerden oluşur. Vadiler diğer bölgelerin aksine çok derin değildir. Dağların müşterek özelliği Akdağ hariç bitki örtülerinin zayıf oluşudur.

İlçe Anadolu Bölgesinin en soğuk coğrafi bölgesinde oluşu nedeniyle ilçede iklim serttir. Yazlar sıcak ve kurak,kışlar ise soğuk ve yağışlıdır. Yağış kış aylarında kar, Bahar aylarında ise yağmur şeklinde düşer. İlçe karayel poyraz rüzgarlarının tesiri altındadır.

Bitki örtüsü olarak; ilkbaharda yeşerip sonbaharda kuruyan bozkırlara ve birçok ölçüde ilçenin kuzeyindeki köylerde kısmi çam ormanlıkları ile su kenarında insan eliyle yetiştirilen söğüt ve kavak ağaçlarına rastlanmaktadır.

İlçenin Tarihçesi:


Sarkisla Ilçesinin milattan önce 3000 yillarindan itibaren bir yerlesim merkezi oldugu bilinmektedir. Ilçe merkezine 5 km. uzakliktaki Döllük köyünün ilçe sinirlarina yakin bir yöresinde 1940 yilinda bulunan MÖ 2000 yillarina ait oldugu kabul edilen heykelin varligi bu tarihi dogrulamaktadir.
Heykel tunçtan yapilmis olup 12 cm. boyundadir. Halen Ankara Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde muhafaza edilmektedir. Sirasiyla Hattiler’in, Hititler’in, Etiler’in, Persler’in ve Roma kralliginin yönetiminde kalan Sarkisla 11’nci yüzyil baslarinda Danismentler’in, 12’nci yüzyilin 2’nci yarisinda Anadolu Selçuklulari’nin eline geçmistir.

Sarkisla Anadolu Selçuklulari devrinde 1294 yilinda kurulmustur. 14’ncü yüzyilin ortalarinda Ertana Beyliginin daha sonra Kadi Burhanettin Devleti’nin denetimine girmistir. Anadolu Beyliklerinin yikilmasindan sonra Osmanli Devleti’nin denetimine giren Sarkisla, Timur’un Anadolu’yu istilasi sirasinda Yildirim Beyazit’in oglu Ertugrul Bey tarafindan askerlerine talim ve konaklama yeri; ayrica IV Murat’in Iran seferi sirasinda da askeri kisla olarak kullanildigi rivayet edilmektedir.

Ilçenin ismi eski Türkçe de sehir anlamina gelen Sar kelimesi ile Kisla kelimesinin birlikte telaffuz edilmesiyle Sehirkisla sözcügünün anlami kaybolarak Sarkisa’ya dönüstürülmüstür. Ilçe çevresinde yapilan Arkeolojik arastirmalarda Eti, Roma, Selçuklu ve Osmanli uygarliklarini izine rastlanmaktadir. Ilçe merkezine 1660 yilinda üsküdarli Mehmet Aga tarafindan yaptirilan Büyük Cami, 350 m2’lik alan üzerinde çok kubbeli olarak tarihi nitelik tasimaktadir.


19. yüzyilin sonlarina dogru tapu kayitlarindan Yildizeli’nin bugünkü B.Akören Köyüne bagli oldugu anlasilan Sarkisla, daha sonra Sivas Merkez Yönetimine baglanir. Merkezi konumunun ve ulasiminin önemli olmasi sayesinde gelisen Sarkisla, 1864 tarihinde Belediye Teskilatina kavusmustur. 1879 yilinda ilçe olmasiyla cografi durumu tespit edilmis olmaktadir. Ilçeye bagli 4 belde, 93 köy ve 9 mezra mevcuttur.


Tarihi Değerleri:

Ulu Camii : Kapısının üstündeki kitabeye göre 1080H.(1669 miladi)yılında yapılmıştır. Üsküdarlı Mehmet Efendi Vakfındadır.1900 yılında Hacı Hasan Sami Paşa tarafından büyük çapta onarılarak bugünkü şeklini almıştır.

Hardal Köyü Camii : Beden duvarının yarısı,üst örtüsü tamamen yıkılmıştır. Duvarlar kesme taş örtülüdür.

Kale : İlçenin ortasında yüksek bir tepedir. Kaleye ait hiçbir iz yoktur. Kaleden çok höyüğe benzemektedir. Bunlardan başka ilçede Radar tepesinde Arap Dede,Küpeli köyünde Küpeli Dede yatırları vardır.

[SivasLady]

Her yöresinin kendisine özgü güzelliği olan ülkemizde Şarkışla’nın da görülmeye değer özel


likleri bulunmaktadır. Burada belki tarihi eserler bulamayabilirsiniz. Tarihçesi çok eskilere kadar gitmeyebilir. Ancak, yaşananlar da bir gün tarih olacaktır. Burada, geleceğe hazırlanan bir yöre bulacaksınız. Burada, duyguların nakış nakış işlendiğini göreceksiniz. Burada, gönlü açık aşıkları bulacaksınız. Kısacası, burada kendinizi bulacaksınız.



Kışla, bize askeri, asker ise zaferi hatırlatmaktadır. Yörede, ismi ‘kışla’ ile başlayan veya biten bir çok yerleşim yeri bulursunuz. Bunlardan biri olan Şarkışla, kale olarak adlandırılan bir tepenin etrafında kurulmuştur. Geçmişte askeri kışla olduğunu anımsatırcasına bir savaş topunun gölgesinde ama yavaş ama sakin ama ümit verici şekilde gelişmektedir. Çağa ayak uydurma çabası içinde olan Şarkışla’da eski ile yeniyi bir arada görebilirsiniz.

Zaman bir çok şeyin üstünü örtmektedir. Geçmişte uzun savaşların yapıldığı Anadolu’nun ortasında kalan Şarkışla’da bundan etkilenmiştir. Zaman, Şarkışla’da bir çok şeyin izini silmiş olabilir. Ama silinmeyen bir şey vardır, oda insanlarının duygularıdır. Sanki toprak altında gizlenmiş hazineler; yüzlerinde, sözlerinde, bin bir renkli nakışlarında ortaya çıkmaktadır.

Şehrin orasından geçen ve ‘Kanak’ olarak adlandırılan dere, gelecekte şehre özellik katmayı beklemektedir. Karların erimesiyle birlikte debisi artan bu dere, nihayet Kızılırmağa karışmaktadır.

Her yerde olduğu gibi Şarkışla’da da yapılaşmada çağdaş düzey yakalanmaya çalışılmaktadır. Eskinin gizemine inat yeniler de bir güzel görünmektedir. Şurası bir gerçektir ki, bunlar da zamanın örtüsüyle tanışacaklar ve gelecekte kim bilir, antika olarak adlandırılacaklardır.

Yörede bir çok ‘höyük’ olarak adlandırılan oluşumlar bulunmaktadır. Kimi bilgilere göre bunlar, ipekyolu üzerinde birer nişan taşlarıdır. Düz bir arazi üzerinde küçük bir tepecik. Kimilerine göre ise bunlar birer mezarlıktır. Ne olursa olsun, düzlükte bir sivilce gibi duran bu yapılar herkes için başka bir anlam taşımakta, esrarengizliğini korumaktadırlar

[SivasLady]

Kale olarak adlandırılan yerde herhangi bir hisar bulamazsınız. Herhangi bir kule veya herhangi bir sur da yoktur. Edinilen bilgiler doğrultusunda burası iki tepeden oluşmaktadır. Bunlardan biri diğerine göre 30 m kadar daha yüksektir. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki,bu tepelerin her ikisi de yaklaşık 15 m kadar insan eliyle yükseltilmiştir. Kim bilir, uzakları daha iyi gözlemek için olabilir mi ? Yapılan kazılarda, 1 m civarında toprak ve 0.5 m civarında beyaz taşa rastlanmaktadır. Diğer taraftan bir çok kaçak kazının yapıldığı yöre olarak da bilinmektedir. Belki, birileri bir şeyler bulmuştur, ancak bulunan bir belge, bölgeye kimlerin ne miktarda taş ve toprak taşıdığını göstermektedir. Burada bir tarih yatmaktadır. İnadına üzerini de yeşil örtmektedir.

Kışlalar, surlar, kaleler birer sığınak olmuştur. Şarkışla’da kale olarak bilinen bu oluşumun etrafında buna sığınırcasına yaslanmış konutlara da rastlamak olasıdır.

Birer yaş arayla doğmuş iki kardeşi seyreder gibi yan yana duran bu yarı yığma tepeler baktıkça, geçmişte insanların ne için yaşadığını düşünmemek olanaksızdır. Bir de, üzerlerinden etrafı seyretmeye doyum olmuyor. Yüksekler, insanlar için bir tutku olmuştur, olmaya da devam edecektir. Evet; “İstikbal Göklerdedir” .



Coğrafik konumu bakımından Şarkışla’nın yeri oldukça dikkat çekici olmaktadır. Arasıra hani insanın aklından geçmiyor değil, acaba Türkiye’nin merkezi Şarkışla mı ? , Bilgelerden biri, kendisine sorulduğunda; “Dünyanın merkezi neresi ?”, demiş ya ; “Ayağımı bastığım yer” ve arkasından “İnanmayan ölçsün”.

Ölçmedik, bilemeyiz Şarkışla Türkiye’nin merkezi mi ? Ama bildiğimiz bir şey var. Şarkışla’nın bir çok tarihi olayda merkez olduğudur. Bir çok değerli devlet adamının yanında yine bir çok bilge ve halk aşığı yetiştirmiştir.



Sade, fakat bu sadeliğinde gizlenmiş şefkat ve bilgeliğin göstergesi bu anıtla, belki de yörenin geçmişi ve insanı anlatılmaktadır. Sevgi ve barışın buluştuğu, insanların türkülerle anlaştığı Şarkışla’ya yakışmaktadır.

[SivasLady]

Sivas’a 80 km ve Kayseri’ye 120 km uzaklıkta olan burada ticari açıdan Kayseri’nin etkisini görmek mümkündür. Çevresinde ise Malatya, Kahramanmaraş, Yozgat, Erzincan gibi önemli iller bulunmaktadır. Hemen hemen hepsine de eşit uzaklıkta sayılabilir.



Yine de bir tarihi eser görmek istiyorsanız, 1664 yılında yapılmış değişik zamanlarda restore adilmiş Ulucami’yi gezebilirsiniz. Ne çifte minaresi var ve ne de kubbeleri. Ama içinde ahşaptan yapılmış oymalı bir minberi var ki ? Burada da yöre insanın önem verdiği bir özellik açığa çıkıyor, “her şeyin içi güzel olsun ama sade olsun”.



İpekyolu üzerinde bir nişan taşımı, yoksa bir mezarlık mı ? Bilemeyiz ama zaman zaman kaçak kazıların yapıldığı ve rivayetlere göre bazı değerli kalıntıların bulunduğu “Maşatlık”. Arkeolojik kazıların yapılmasını bekliyor. Bellimi olur, belki de Şarkışla’nın tarihçesine bir katkıda bulunacaktır.



Şarkışla’nın civarında bir çok gölet bulunmaktadır. Bunlardan biri, artık Şarkışla’nın merkezinde kalan ve bir zamanlar


sulama amaçlı olarak kullanılan fakat şimdilerde bu özelliğini kaybetmiş olan Şarkışla göleti. Evet bir zamanlar tarlada bitkilere hayat vermekteydi, şimdilerde ise çevresinde gezinen insanlara huzur vermek için üzerinde bazı çalışmaların yapılmasını beklemektedir. Zamanla bir çok şey değişiyor. Bir zamanlar beyaz balıkların çoğunlukta olduğu bu gölette şimdilerde oldukça ilginç derecede renkli kırmızı balıklara rastlanmaktadır. Evet Şarkışla’nın ortasında dev bir akvaryum.



Bir çok yerde sahil kenarlarında veya elit yörelerde görmeye alışık olduğumuz villa olarak da adlandırılan konutlara Şarkışla’nın bir çok yöresinde rastlamak mümkün olmaktadır. Konut yapmak bir ihtiyaçtır. Estetik ve çevre güzelliği de bir ihtiyaçtır. Betonu örten renkler, sıradanlığı kaybeden çizgilerle Şarkışla konutları geleceğe ümit vermektedir. Öyle ya,aşıklar diyarında konutlar da şiir gibi olmalı.

[SivasLady]

Uzun bir hikayesi vardır kilimlerin. Dokunduğu ipağacından dokuyana, ipinden koyunlara, boyasından desenlere ve anılarına kadar uzanır. Bu denli iç içe girmiş desenler kim bilir belki de bu uzun hikayenin özetini oluşturmaktadır. Her ilmiğinde


kim bilir hangi türküler söylenmiştir. Gelin ağlatan, eli belinde, dasdar, sığır südüğü, dırmık dişi isimli desenleriyle Boncuklu, Filikli, Masıralı ve Perde olarak adlandırılan çeşitleriyle bu uzun hikayenin adını kilim oluşturmaktadır. Kimi zaman duvarları süslemiştir. Kimi zaman yerde ayaklarımızı okşamıştır. Kimi zaman omzumuzda çiğdem toplamaya giderken azığımızı taşıyan çanta olmuştur. Ve kimi zamanda harman yerinden zahirenin taşındığı çuval olmuştur. Çeyizlerin bir zamanlar gözdesi iken şimdilerde ise turistlerin ilgisi olmuştur. Her şey bir tarafa, her yönüyle Şarkışla’nın el sanatları içerisinde en önemli yerini korumaktadır. Tarihin bu mirası, sentetik dokumaya karşı onurlu mücadelesini Şarkışla’da da yürütmektedir. Renkler ve desenler ebediliğin izlerini, erişleri zamana karşı koymanın direncini taşımaktadır.

[SivasLady]

Aşık Veysel’in köyüne gitmek için Kızılırmak üzerinden geçmeniz gerekecektir. “Bakmayın öyle uslu olduğuna, bir azmaya görsün, gördüğünüz köprünün ayaklarına bakın, nasıl olduğunu anlarsınız” dediler. Öyle ya, bu kadar azgın olmasaydı, birkaç yerden gem vurulur muydu ? diye bir soru aklımıza geliyor. Kıvrıla kıvrıla nerdeyse ülkenin yarısını dolaşan Kızılırmak, Şarkışla’dan da selam götürüyor, uğradığı yerlere. Diğer bir özelliği de yayın balığıyla ünlü oluşudur.

Zaman zaman üzerinde sportif amaçlı gezintiler yapılsa da dikkatli olmak gerekmektedir. Burası Kızılırmak.



Her yerde olduğu gibi Şarkışla’da da bir çermik bulunmaktadır. Yukarda gördüğünüz Kızılırmak köprüsünü geçtikten sonra Ortaköy çermiğine ulaşabilirsiniz. Şarkışla’ya yaklaşık 20 km. Her çermiğin kendine has bir özelliği olduğu gibi bunun da oldukça ilginç özellikleri bulunmaktadır. Öncelikle yaz ve kış sıcak bir suyu bulunmaktadır. Suyunun kükürt oranı hissedilmektedir. Romatizma ve benzeri hastalıklara şifa olduğu söylenmektedir. Hani bir de güzel bir tesisi olsa ! Bu denli güzel özelliklere sahip bu su için değmez mi ? Yaz aylarında oldukça yoğun olarak kullanılmaktadır. Kış ayları içinde uygun olacağı sanılmaktadır.



Bakmayın öyle, etrafında yeşil olmadığına. Burası Şarkışla’ya 10 km uzaklıkta Yapıaltın Göleti. Oldukça bakımlı ve yeşil olan kısımları da bulunmaktadır. Yörenin şimdilik en büyük göletidir. Oldukça temiz bir suyu vardır. Balıkları da meşhurdur. Etrafındaki arazinin tamamı tarım arazisidir. Ağaçlandırma çalışmaları hızla devam etmektedir. Birkaç yıl sonra oldukça güzel bir yer olacağı şimdiden belli olmaktadır.

Akşamın sessizliğinde suda oynayan balıkların seslerini duymak oldukça ilginç olmaktadır.

[SivasLady]

Şarkışla çevresinde insan eliyle yapılmış bir çok yerin dışında tabiat harikası manzaraları da gözden uzak tutulmamalıdır. İşte size objektifimize takılan bazı tabiat manzaraları.


Göletlerimizi besleyen Dağlarımız, güneşin batışında ovalarımız, temiz havada şehrin boğucu havasından ve trafiğinden uzak eğlenen çocuklarımız, baharın geldiğini müjdeleyen çiçeklerimiz ve dahası.

Birilerine sorduk, Şarkışla'nın turizm haftası nedeniyle anlatılacak yerleri neresidir ? Doyurucu bir cevap alamadık. Soruyu, "Uzaktan bir arkadaşınız gelse, ona nereleri gezdirirsiniz" şeklinde sorunca, bu çalışma ortaya çıktı.

Kubbeli camilerden, yüksek surlardan, tarihi eserlerden, çağlayanlardan, deniz manzaralarından bir örnek veremedik ama, insanımızdan, tarihimizden, doğamızdan, duygularımızdan, düşüncelerimizden, umutlarımızdan bir demet verdik.

Her yörenin bir güzel tarafı vardır. Bakmayı bilene, baktığını gören ve hissedene...

[sofularlı34]

tunus köyüne bağlıymış eskiden..

[altuntas58]

Şarkışla ilcemiz sivasın en modern ve en çok kalkınmış ilçelerinin önünde gelir Ayrıca nufusu diğer ilcelerden fazladır ben şarkışlaya çok gittim ve çok seviyorum

[58isyankar]

ŞARKIŞLADA IKAMET EDENLERIN GENELI AVRUPADADIR O YUZDENDE GERCEKTEN COK GÜZEL VE KALKINMIŞTIR BENDE ŞARKIŞLANIN KONAK YAZI KÖYÜNDENIM