İlk “Bilgisayar programını” geliştiren

[seva]

Augusta Ada King

Augusta Ada King, kısa ve talihsiz yaşamına, adını bilgisayar ve matematik tarihine yazdıracak başarılar sığdırmıştı...



Kaynak: Fatih Toptan – Popüler Tarih Dergisi / 55.Sayı / Mart 2005

Bu satırların yazıl*masından ileri uzay simülasyon*larına kadar pek çok alanda haşır neşir oldugumuz bilgi ayar programları ile çalışırken ya da eğlenirken bir an için ilk bilgisayar programını kimin yazdığı sorusu aklı*mıza gelirse ve ceva*bını aramak istersek kendimizi 19. Yüz*yıl’ın ilk yarısında, İn*giltere'de buluruz. Prog*ramlanacak olan “bilgisayar” Babbage'ın “çözümleyici ma*kinesi” dir. Programcı ise genç bir kadın, Augusta Ada King'dir...



Augusta Ada Byron, dönemin ünlü şairi Lord George Byron ile Anne Isabelle Milbanke'ın kızı olarak, Middlesex (bugünkü Londra'da), Pic*cadilly'de dün*yaya gelir. Anne ve babası, 1815 yılının başında, 2 Ocak'ta evlenmiş*lerdi. Augusta Ada Byron da aynı yılın sonunda, 10 Aralık'ta doğar. Doğumun*dan kısa bir süre sonra, 16 Ocak 1816’da, anne ve babası ayrılır. Augusta Ada Byron, 1 Nisan 1816'da yurtdışına çıkan Lord Byron'u bir daha hiç göremez. Lord Byron bir süre İsviçre ve İtalya'da yaşar ve Augusta Ada Byron se*kiz yaşındayken Yuna*nistan da ölür.

1817 Nisan'ın*da, kızının vesayeti*ni mahkeme kararı ile üzerine alan Lady Byron, kızının eğitimini üstlenir.



Lady Byron’un amacı, kı*zının da babası gibi şair olma*sıdır. Ancak kızına, aklı eğiten ve ona disiplinli düşünebilmeyi sağlamakta faydalı olacağı*nı düşündüğü matematik dersleri de verir. Zaten, Lady Byron da önceleri matemati*ğe ilgi duymuştur. Lord Byron, ileride karısı olacak Lady Byron'a, 1812'de yazdı*ğı bir mektupta “paralel ke*narların prensesi” olarak sesle*nir... Lady Byron, kızına tek yönlü bir eğitim vermez. Ör*neğin, bir genç kıza iyi sosyal vasıflar kazandıracağına inan*dığı müzik konusunda da onu eğitir.

Augusta Ada Byron, eğiti*mine özel öğretmenlerce, son*ra da kendi kendine devam eder. Sonraları ise, Londra Üniversitesi'nin ilk matematik profesörü olan Augustus de Morgan’dan (1806- 1871) özel dersler alacaktır...

Augusta Ada Byron'un Babbage ile tanışması, 18. ya*şına, yani 1833 yılına rastlar. Önce bir partide karşılaştığı Babbage'ın stüdyosunu annesiyle ziyaret eder. O sırada Babbage'ın “Fark Makinesi” de bu stüdyodadır. Ada'nın özel öğretmenlerinden, son*raları De Morgan ile ev*lenecek olan William Frend'in kızı Sop*hia Frend bu kar*şılaşma ile ilgili şunları yazar: " ...çalışma prensibini anladı ve bu buluşun büyük güzelli*ğini gördü."





Ada, bir yıl sonra, ünlü matematikçi Mary So*merville (1780- 1872) ile ta*nışır. Somerville, Ada'ya ma*tematik kitapları gönderir, ça*lışmasında yol gösterir ve çöz*mesi için problemler hazırlar. Ada Somerville ile, Babbage ve makineleri hakkında da konuşur. Babbage ve Somer*ville'in arasında uzun yıllara dayanan bir arkadaşlık vardır ve düzenli olarak mektuplaş*maktadırlar.



Augusta Ada Byron, 19 yaşındayken, William King ile evlenir. William King, daha sonra Lovelace Kontu olacak*tır, dolayısıyla Ada da Lovela*ce Kontesi... Bu evlilikten ikisi erkek, biri kız olmak üzere, üç çocukları olur: Byron Noel (1836), Anne Isabella (1837) ve Ralph Gor*don (1839).



Augusta Ada King ço*cukların ardından 1841 yılında, ara verdiği matematik ça*lışmalarına geri dö*ner. Üstelik bu kez, de Morgan ile çalışacaktır. Babbage'ın makinesine olan ilgisi de devam et*mektedir. 1843’te İtalyan matematikçi ve mühendis Luigi Federico Menabrea'nın 1842'de yazdığı “Charles Bab*bage'ın Analitik Makinesi Üzerine Düşünceler” isimli ma*kalesini, eklediği açıklamalar*la İngilizceye çevirir. Bu açık*lamalarda, Analitik Maki*ne'nin nasıl programlanabileceğine dair görüşlerini be*lirtir. Günümüzde, bil*gisayar programcıla*rının kullandığı döngü ve rutinlerin temelini oluşturan bazı fikirler veren Augusta Ada King, “Analitik Makine” ile Bernoulli sayıları*nın hesaplanmasına yö*nelik bir program geliştirir. Bu sayededir ki, bugün -bazıları karşı çıksa da- ilk “bilgisayar Programcısı” olarak kabul edi*lir. Karşı çıkanlar, Babbage'ın ve oğullarının ondan önce bu tarz programlar yazdıklarını iddia ederler.

Augusta Ada King'in başarısı artarken sağlığı da bo*zulmaya başlar. Belki de, ka*fasındaki projeleri gerçekleşti*rememesinden ötürü, aşırı de*recede içki içmeye başlar. Ev*lilik dışı ilişkilere girer ve at yarışında çokça para kaybe*der. 1852'de, henüz 37 yaşın*dayken, kısa ve talihsiz yaşa*mına, kendisini bilgisayar ve matematik tarihine yazdıra*cak başarıları sığdırarak, kan*serden ölür. 1970’li yılarda geliştirilen bir programlama diline de onun onuruna “Ada” ismi verilir.