80 YILLARDAN AKLIMIZDA KALANLAR

[bilal kose]

650 BİN KİŞİ GÖZ ALTINDA

Demokrasinin bol geldiği inancıyla gerçekleştirilen darbe, travmanın başlangıcıydı kuşkusuz. 60'ların ve 70'lerin sert politik ortamının, ara rejimlerle dinmeyen toplumsal rahatsızlığın, günümüze dek (ve umarız bundan sonrası için de) son kez sekteye uğratıldığı tarihti bu.

Siyasi parti liderlerini mahkûm etmiş, 650 bin kişiyi gözaltına almış, 1 milyonun üzerinde insanı fişlemiş, 7 bin kişiyi idam talebiyle yargılatmış, bunlardan 50 tanesini infaz etmiş, 200'den fazla insanı işkenceyle öldürmüş, gözaltıları, kayıp vakalarıyla 150 bine yakın insanı etkilemiş, binlerce dergiyi, gazeteyi, kitabı yaktırmış, kapatmış, sahiplerini, yazarlarını fişlemiş, işkenceye mahkûm etmiş bir darbeden bahsediyoruz. Bazılarını 'kaçarken vurdurtmuş', bazılarınıysa 'çatışma sırasında' öldürmüş olan bu darbe sonrasında bazı mahkûmlar da 'şüpheli' biçimde hayatını yitirmişti.

43 kişinin de intihar ederek öldüğü kayıtlara geçmişti. Ayrıca darbeye imza atanlar, kendi güvenliklerini de düşünerek anayasa değişikliğine gitmiş, 1982 yılında yeni anayasa 'son derece özgür bir ortamda gerçekleştirilen' referandumla kabul edilmişti.

Türkiye'nin 1980'e kadar geçirdiği ara rejimlerin ardından her daim yeni politik tartışmalar yaşadığı bir gerçek. Ancak 12 Eylül'ün ardından, bırakın bir kaos ortamını, dönemin popüler politik tartışmalarıyla ilgili bir imaj bile yok zihnimizde.

"80'li yıllarda şu ve şu tartışılırdı," diyemiyoruz. "Özal ve Demirel atışırdı, Erdal İnönü esprili esprili araya girerdi," diyebiliyoruz.

Demokrasinin bu dönemdeki en büyük galibiyeti, 20 Mayıs 1983'te ANAP'ın Turgut Özal başkanlığında tek başına iktidara gelmesi ve ezici bir üstünlükle darbe sonrası kurulan Bülent Ulusu hükümetini alaşağı etmesiydi.

En nihayetinde 12 Eylül ardından (darbecilerin yakasını kurtaran anayasanın oylandığı korkunç referandumu saymazsak) ilk kez halk sandık başına gidiyor ve kendi iradesiyle yönetimin el değiştirmesini sağlıyordu.

Bu açıdan yapılacak olan tercihten ziyade, sivil bir hükümetin başa geçmesi mühimdi. Zira 650 bin kişiyi direkt olarak, 3 milyon insanıysa dolaylı yoldan etkileyen darbenin, dönemin nüfusunun 40 milyon olduğu dikkate alındığında neredeyse 15 kişiden birinin darbenin etkisinde yaşamını sürdürdüğünü iddia etmek mümkündü.

Kalanlarsa olup bitene seyirci kalsa dahi, izlediklerinin etkisinden nasıl sıyrılabilirdi ki? Sivil bir hükümet her şeyden evvel bunun geride bırakılmasına yönelik önemli bir simgeydi

[goramaz]

turgut Özal çıkar icraatin içinden programında konuşurdu.

[65serdal58]

yalan rüzgarı................

[bilal kose]

65serdal58 Nickli Üyeden Al?nt?

yalan rüzgarı................

Dogru serdal 80 yillar ozellikle basi yalan ruzgariyla gecti..

[ÖnceVatan_58]

[filografozan]

çok şeyler var ve aslında hiç unutulmuyor;
öncelikle gazlambası ışığında ders yapmaya çalışıyordum,
elektrikler sürekli kesilmekteydi,
trt genel yayına yeni başlıyor akşamları birkaçsaat yayın ama türk sineması günleri oldumu konu komşu akraba,resmen sinemaya dönerdi evler.film başlayana kadarki jenerik müziği ise gerçekten muhteşem acıklı ve derinden...film başlar sık sık kopmalar oluşur,film koptu mu ihtiyaç molası...
en sıkıntılı ve anlamakta güçlük çektiğim ise insanların birbirlerini öldürmesi,bıçaklaması ve sık sık olurdu adam kaçırmalar.mahalle bakkalının büyük oğlu tam 15 gün sonra gelebildi evine ama ne geliş.22yaşındaki delikanlı tanınmayacak halde ve artık dik duramıyor,sivasta 15 sene kadar önce son görmemde halen kambur halde dolaşıyordu....
rahmetlik babamla teravihe gidiyorduk karainci camiine(yenimahallededir)hemen 2metre kadar önümüze birşeyler düştü,babam aldı yerden cebine koydu.baba o ne dedim,bişey yok dedi;sonradan öğrendimki mermi çekirdekleriymiş.artık heryerde karşımıza çıkıyordu hem gürültüsüyle,hem soğuk yapısıyla...
danişment ilkokulunun altındaki büyük boşlukta,oruçlu insanların uzun namlulu silahla vurulup düştüğü günlerse,insanlığımdan utanasım geliyordu....10-11 yaşın verdiği merak ve sorular birtürlü cevap bulamıyordu.(belki bugün bile mantıklı bir cevabı halen yok bana göre).evimizin duvarları kırmızı boyalarla sürekli birşeyler yazılır,annem ve babam badana ile hergün kapatırdı.askerler köşe başlarından hiç eksik olmazdı.bazen çok sert askerler olurdu nöbette çocukluk imrenerek bakardık.eh askerlik bu sevilmezmi
ve sonrası koca bir milletin bütün bir geleceğine ipotek konulduğunu çook sonraları anladık.RABBİM BİR DAHA GÖSTERMESİN....

[filografozan]

bu arada en önemli özelliklerinden birinide unutmayalım...
ben sana yağ kuyruğundayım,ablam gazyağı,annem şeker,babam tüp çay vs...aklınıza ne gelirse.
bazen çocuklara anlatmaya çalışıyorumda gülüyorlar,anlayamıyorlar nasıl olur böyle saçma şeyler nasıl izin verilir gibilerinden sorup hayret ediyorlar.ama yinede kavrayamıyorlar.ne günlerden geçti memleket.

[bilal kose]

Gazyagi vardida nazmiyemi icti diyen politikacilari

[aysima58]

aaaaaaaaaaah ah be 80 li yıllar evet hükümetle birlikte bende bir darbe yemiştim hükümetin askeriyeye geçtiği gün bende eşimden ayrılmıştım.