Deli Bekir

[mansur58]

Kendisine, '‘Sen neden hep hiciv söylersin?’', diye soranlara, “Methedilecek kimse kaldı mı?”, diye cevap verir ve “İsterseniz rahmetli Sultan Divani’yi methedeyim.”, diyerek şu dörtlüğü söyler.

“Arif-i kutb-i cihansın, şahım Sultan Dîvânî

Salik-i bahş-ı ihsansın, şahım Sultan Dîvânî

Eşref-i ehl-i mekansın şahım Sultan Dîvânî

Özünde Hakk’a irfansın şahım Sultan Dîvânî”

[mansur58]

Harabi bir gün sarhoş olduğu bahanesiyle Mevlevi Camiindeki bir ayine alınmaz. Bunun üzerine şöyle der:

“İşte methettiğin Sultan Dîvânî

Başına toplanmış birçok külhâni”

Her dönemde olduğu gibi şairin yaşadığı dönemde de dindar göründüğü halde özden uzaklaşmış, sevgiyi, saygıyı yitirmiş fitneler vardır. Hele bunların bir kısmının şeyh olması Bekir’in sabrını taşırır.


Şair zamanındaki sahte şeyhleri ve doğruyu seven insanın kalmayışını şöyle hicveder:

“İbâdet diye Hayy u Hûya gitme,

Zamane şeyhleri oldular fitne.

Başına toplanmış bir alay i.ne,

Dergâh-ı pîrlerde bürhân kalmadı

Gayrı temel tutmaz söküldü kazık,

Mü’min-i kâmiller sizlere yazık,

Yalvaralım Hakk’a iş başı bozuk,

Doğruyu sever (bir) insan kalmadı”

[mansur58]

Onun zulme, bozuk düzene, haksızlıklara baş eğmeyen, göz yummayan kişiliği sonucu devrin ileri gelenleri yüreklice hicvedilmiş ve böylece pek çok aksaklıklar gündeme getirilmiştir. Bu şiirlerden birisi de şairin yaşadığı dönemdeki aksaklıkları hicveder:


“P..., P... şöhreti buldu,

İşimiz sahib-i zamana kaldı.

Hırsızlık muteber baş sanat oldu

Nâsı ayıplayacak lisân kalmadı.

Söküldü temeller çün tutmaz kazık

Mümin-i kâmiller sizlere yazık

Yalvaralım Hakk’a iş baştan bozuk

Vezîranda ehl-i iman kalmadı.

.............................. ..................

Cümle eyâletler sancak emiri,

Kârun gibi akçayı yığman zamiri

Dişi kesse yutar taşı demiri

Haramdan korkar bir can kalmadı.

Sureti düzgüne sen olma emin,

Görünce mangırı değişir dinin,

Ehl-i ticaretin tespihi yemin,

Îcad olmadık bir yalan kalmadı.

Ben bu feyzi erenlerden dinledim,

Derd-i aşkla hararete dayandım,

Meczup Harâbî bu hicvi beğendim,

Mezhebi bekleyen mürîdân kalmadı.”

Bir koşmasında da dönemin kadılarını hicveder:

“Doğru yol dururken eğriye sapma,

Yol azdıran ehl-i fesat değil mi?

Mazlumun başından sen külah kapma,

Küfrün bafllangıcı inat değil mi?

Somurtma hediye gelmiş kaz gibi,

Çekme yüz karası hilebaz gibi,

Ehl-i zulmün kışı geçer yaz gibi,

Son demi topraktan bünyad değil mi?

‘'Ermenilerin Destanı’' başlıklı şiiri de onun hicvine tarihi bir örnektir:

“Senede bir kere gitmez hamama,

Gavurun alçağı mundar Ermeni,

Kıçının tersiyle seğirdir cama,

Dırdır papazından korkar Ermeni.

.............................. ........................

Kel sarraf da olmuş sandık emini,

Kim artırdı bu eşeğin yemini,

Kimini azarlar kovar kimini,

Necaset küpüdür barbar Ermeni.

.............................. .....................

Bir de Işıloğlu türedi şimdi,

Zadeye yan demek üredi şimdi,

“afyon hırsızlığı” yaradı şimdi,

Hileli terazi tartar Ermeni.

.............................. ............

Hüccacın elinden aldılar kârı,

Attıkça çift konar onların zarı,

Köylü ne kaldırsa bölerler yarı

Oldu hep muteber tüccar Ermeni.

Sahibine kızar köpeğin döğer,

Müslümanın atının izine söğer,

Ceddi kıpti imiş bunların meğer,

Birbirine derler ahbar Ermeni.”

[mansur58]

Afyonkarahisarlı şairlerden Dehşeti’nin Cihanyandı adındaki bir güzel için yazdığı koşması vardır. Harabi de, işte bu Cihanyandı’nın yaşlanması üzerine bir hicviye yazar. Harabi’nin koşması şöyledir:

“Bir zaman âlemi yakıp kavuran

Felek sillesi mi yedin şaşkın yar

Nice yiğitleri kalbinden vuran

Bunamış, acuze, eski bıçkın yar.

.............................. .....................

Peteği sallanır balı kalmamış,

O nazik vücudun alı kalmamış,

Kurumuş yanağın gülü kalmamış,

Git bana görünme çağı geçkin yar.''

Deli Bekir bir bakarsın çok güzel şiirler söylüyor, arkasından bakarsın meczup. Sanki bunları insanların zihni dağılıp parçalanmasın kabilinden yapmaktadır. O dönemde Afyonkarahisar kilisesindeki papaz dahi Deli Bekir'den çekinmektedir. Herkes haklı olarak Deli Bekir'de bir iş var düşüncesini taşımaktadır. Haluk Nur Baki’nin Afyonkarahisar’ın bu Melami-bektaşi dervişi hakkında anlatmış olduğu bir menkıbe, halkın da kanaatlerini yansıtması bakımından oldukça ilgi çekicidir.

Haluk Nur Baki' nin Deli Bekir hakında anlattıklarını konunun ilk girişinde paylaşmıştım. Müfü ile aralarında geçen hadise olarak.

Bekri Mustafa, Deli Bekir, Harabi, Aşık Cıloğlu hepsi de güzel mahlaslar. Bekri Mustafa insanları çok ilginç yöntemlerle irşad eden bir Melami dervişi olduğu anlaşılıyor.

Kendi dönemine ait yanlışları eleştirmiş insanları iyiye güzele ve Allah'a kul olmaya çağırmış ve bizler için de çok değerli anılar, yazıalr bırakıp götmiş.

Mekanı Cennet olsun Allah'ın rahmeti ve mağfireti üzerine olsun.