Gümüşdere'lilerin sohbet alanı.

[burhan]

Kul hakki bes türlüdür:

1- Mali [Parasal]

2- Nefsi [Hayati yönden]

3- Irzi [Haysiyetle ilgili]

4- Mahremi [Namusla ilgili]

5- Dini.



1- Mali olan kul haklari:

Hirsizlik, gasp, aldatarak, yalan söyleyerek mal satmak, sahte para vermek, baskasinin malina zarar vermek, yalanci sahitlik, rüsvet almak gibi.

Bu haklar için sahibi ile helallesmek gerekir. Dünyada helallesmezse, ahirette sevaplari ona verilerek helallestirilecektir. Mal sahibi ölmüs ise, vârisine ödenir. Vârisi yoksa veya mal sahibi bilinmiyorsa, salih bir fakire hediye olarak verilip, sevabi sahibine gönderilir. Salih fakir yoksa, Islamiyet'e hizmet eden hayir kurumlarina, vakiflara verilir. Kendi salih akrabasina, fakir olan ana babalarina, çocuklarina hediye olarak vermesi de, caiz olur. Bunlari yapmak imkanini bulamazsa, mal sahibinin ve kendisinin af olunmalari için dua eder. Kâfirin hakki için de, onunla helallesmek gerekir. Gönlü alinmazsa, ahirette af olunmasi, çok güç olur.



2- Nefsi, yani hayati günah olan kul haklari:

Adam öldürmek, bir uzvunu kesmek, sakat birakmak gibi seylerdir.

Önce tevbe eder. Adam ölmüs ise, velisi ile helallesmek gerekir. Velisi isterse af eder. Isterse belli bir mal ister. Isterse, mahkemeye verip, hakimden cezalandirilmasini ister. Islamiyet'te kan davasi yoktur.



3- Irza dokunan kul haklari:

Dedikodu, iftira, alay, sövmek gibi haysiyetle, serefle ilgili seylerdir.

Tevbe etmek ve helallesmek lazimdir. Bunlarda vârisleri ile helallesmek olmaz.



4- Mahremi olan kul haklari:

Baskasinin çoluk çocuguna hiyanet etmek, namusuna tecavüz etmek gibi seylerdir.

Tevbe ve istigfar eder. Fitne çikmak ihtimali yoksa, sahibi ile helallesir. Fitne ihtimali varsa helallesmek yerine, ona dua eder ve onun için sadaka verir. Yaptigi ibadetlerin sevaplarini ona bagislar. Fitne ihtimali olunca, helallesirken isledigi günahlari bildirmeyip, bendeki bütün haklarini af et demekle yetinir.



5- Dini olan kul haklari:

Akrabasina ve emri altinda olanlara din bilgisi vermeyi terk etmek, insanlarin din bilgisi ögrenmelerine ve ibadetlerine mani olmak, onlara kâfir, fasik demek. Bid’at çikarip Müslümanlarin yanlis inanmalarina ve yanlis ibadet etmelerine sebep olmak. Açiktan oruç yiyerek veya açiktan baska haram isleyerek kötü örnek olmak.

Bu günahlar için de tevbe etmek, hak sahipleri ile helallesmek gerekir.