iğdecik köyü tanıtımı

[ali bilgilisoy]

Köyün Tarikçesi

Burası bizim köy, İğdecik Aşık Veli'nin köyü,

Eski tapu kayıtlarında; Tonus karyesine bağlı "Virdikışla Köyü" diye geçer İğdecik. Dillilerin çalıp söyleyenlerin kışlası anlamında alınırsa bu ad, İğdeciğin geçmişinde Aşık Veli'den evvelleri de varmış demek ki,

Aşık Ali İzzet
"İğdecik köyü'nün halk aşıkları, duyurur Allah'a amanlarını…" derken bir şeyler biliyordu elbet.
Büyük yerleşim merkezlerinin en uzağında, dağların en yükseğinde, Şarkışla'nın en küçük köyü bizim köy. Oradan öteye yol gitmez ki gelip geçerken biline. Oysaki suyu içilen, yemeği yenilen bir köy İğdecik. (Hüseyin Ünal)

Tarihi :
Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte; büyüklerimiz, atalarımızın Horasan'dan gelip önce Malatya Hekimhan'a daha sonra eskiköy olarak tabir edilen yere daha sonra ise su azlığından dolayı şimdiki bulunduğu yere yerleşildiğinden bahsederler. Başlangıçta üç kardeşten Tanışmanlı'dan (Danışmentli) oluşan köy nüfusu sonradan bazı katılımlarla büyür ve kırk haneye kadar çıkar.


Kültür ve Geleneklerimiz :
Köyün gelenek ve görenekleri yoz kültüre rağmen özünü koruma çabasındadır. Kente göç edenler kültürlerini yanlarında getirmiş ve belirli zamanlarda bir araya gelip kopmaları önleme çabasındadırlar. Kültür olarak küçük yerleşim birimlerinin kültürleriyle aynı özelliği taşımaktadırlar. Ananelerine bağlı yaşamış bunu koruma çabası vermiştir. Son yıllarda köy derneğinin katkılarıyla yaz ayında şenlikler yaparak hem kendi bağrında yetiştirdiği ozanlarını anıp hem de kopmaları azaltma çabası yaşamaktadır.

A - 1975 veya birkaç yıl sonrasına kadar köyümüzde yapılan düğün merasimleri aşağıdaki sırayı takip etmekteydi.
1.gün damat evine bayrak dikilir.
2.gün damat banyo aldırılır (eski tabirle güva çimdirilir.)
3.gün düğüncü toplanır
4.gün gelin almaya gidilir
5.gün damat evine gelin indirilir ve düğün sona erer.

NOT: Sayın büyüklerimiz veya bilenlerimiz lütfen sayfamıza yukarıdaki maddeler halinde sıraladığımız ve sona eren geleneğimizin detaylarını açık olarak yazmak isteyenini var ise bekliyoruz.

B - Yine 1975 veya birkaç yıl sonrasına kadar köyümüzün bir geleneği olan "Saya Gezme" vardı. Bildiğimiz kadarıyla buraya aktaralım. Koyunların (davarların) kuzulamasına yaklaşık elli gün kala köy gençlerinin düzenleyip köy halkının da katılımı ile köy haneleri tek tek gezilir. Köy gençleri; gelin, kolsuz, ayı, tilki, tavşan vb. hayvan kılıklarına girerek davul ve zurna eşliğinde gezerken her evin önünde çeşitli maniler söylerler.

Hey humudur humudur, ayran mudur-su mudur?
Evden eve geldik . . . . . . . ağanın kapısı bu mudur?

Hey hayadan hayadan yılan akmaz kayadan
Acımızdan gelmedik, töremiz var sayadan.

Hey ne oldu ne oldu elli gün kaldı
Elli günden sonra hoşur hoşur yağsın gümbür sağsın…


GEÇMİŞTEN BUGÜNE KÖYÜMÜZÜN MUHTARLARI

2009 - ..... Mehmet Özer


2002 -2009 Mehmet Özer



1995 - 2002 Bektaş SEVİM



1985 - 1995 Ali AŞIKOĞLU



1980 - 1985 Ömer DANIŞMAN



1979 - 1980 Rıza ŞAHİN (Vekalaten)



1970 - 1979 Veli AŞIKOĞLU



1961 - 1970 Ömer DANIŞMAN



1952 - 1961 Salih BİLGİLİOĞLU



1927 - 1952 Hasan ÜNAL (Hasan Efendi)



1922 - 1927 Ali BİLGİLİSOY



1918 - 1922 Halil ÖZBÖLGİLİ

AŞIK VELİ’ KİMDİR?

Aşık Veli Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı İğdecik köyünde doğdu.Köyümüzde bulunan mezar taşında ölüm tarihi Hicri 1270(miladi 1854) yazmaktadır.Yine köyün büyüklerinden edinilen bilgilere göre 60 yaşlarında öldüğü tahmin edilmektedir.Doğumu tam olarak bilinmemekle birlikte tahmini miladi 1794 tür.Annesinin adı Kamer babasının adı ise Hüseyin’dir.Aşık Veli’nin annesi ve babası da şairmiş.Doç.Dr.Doğan Kaya Tarafından yazılan ‘Emlek’te Aşıklık Geleneği’ adlı makale de 18.yy da İğdecik köyünde yaşayan şairler arasında bu iki isme rastlanmaktadır.Osmanlı Tahrir defterlerindeki kayıtlara göre bugün ki İğdecik köyü; Bozok sancağı’nın Emlak Beldesi’ne bağlı Virdikışla olarak geçmektedir.Yani çalıp söyleyenlerin,dillilerin zakirlerin kışlası anlamına gelmektedir.Bu da göstermektedir ki Aşık Veli’den öncesinde ve sonrasında köyde birçok şair yaşamış ve yetişmiş.Bugün de köyünde bağlama her evin baş köşesinde bulunmaktadır ve birçok kişi tarafından icra edilmektedir.Aşık Veli’den önce yetişen özellikle de anne ve babasına ait şiirler o yıllarda yazılı kaynak olmadığından günümüze ulaşmamış.Aşık Veli’nin şiirlerinin büyük bir kısmı ise Kuşaktan kuşağa söylenerek ve aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır.Yine Halk Edebiyatında büyük yeri olan ve o dönemin tek yazılı kaynakları olan Cönk’ler sayesinde Aşık Veli’nin birçok şiirine ulaşılmıştır.
Aşık Veli 18. Yüzyıl sonları ile 19. Yüzyılın ilk yarısında yaşamış büyük bir halk şairidir.Şiirlerinin tümünde Türkçeyi çok ustaca kullanmış.Şiirlerini genellikle 7’li,8’li ve 11’li hece ölçüsü ile yazmıştır.Şiirlerinde aşk,günlük yaşam,gurbet,ayrılık,doğa sevgisi temalarına yer vermiştir.Bunların yanı sıra tasavvuf içerikli deyişlerde yazmıştır.Aşık Veli kendinden önceki halk ozanlarından Pir Sultan Abdal,Karacoğlan ve yine yakın köylüsü Emlek Kale köyünden olan Aşık Kemter’den etkilenmiştir.Kemter’i usta olarak kabul etmiştir.Kendisi de daha sonraki yıllarda Başta Aşık Veysel olmak üzere Özellikle Sivas,Tokat ve Malatya yöresinde yetişen birçok aşığı etkilemiştir.Deyişleri birçok aşık tarafından söylenmiş.Günümüzde de bir çok sanatçı tarafından söylenmektedir.Büyük ustalıkla yazdığı deyişlerinden bazıları başka şairlere mal edilmiş olsa da son yıllarda yapılan çalışmalar ve bulunan cönkler sonucu bu deyişlerin Aşık Veli’ye ait olduğu anlaşılmıştır(Mecnunum Leylamı Gördüm,El Vurup Yaremi İncitme Tabip;Beni ağlatırsan;Akdeniz Yakası vb.) Yine TRT adına yapılan derleme çalışmalarında Aşık Veli’nin birçok türküsü farklı yörelerden derlenmiş.Tabi ki bu derleme çalışmalarının bazılarında Aşık Veli’ye ait olan bazı şiirler maalesef başka sanatçılara ve yörelere maledilmiş.
Aşık velinin yaklaşık 60 yıllık yaşamı birçok çile ve acı ile geçmiştir.Henüz on yaşındayken önce annesini daha sonra babasını kaybetmiştir.Yoksul bir ailnin çocuğu olduğu için ilk önce çobanlık daha sonra da komşu köy olan Hocabey köyünde azaplık yapmıştır.Burada azap durduğu ağanın kızı olan Suna’ya aşık olmuş ve ilk şiirlerini yazmaya başlamış.Ağa, yoksul oduğu için Suna’yı Aşık Veli’ye vermemiş.Veli de kızıp köyüne dönmüş.Daha sonraki yıllarda Suna Yozgat’ın Moğallı köyüne gelin gitmiş.Bu olay Aşık Veli’de derin yaralar açmış,Suna ile ilgili birçok şiir yazmış.Birkaç yıl sonrada Aşık Veli de Raziye adında bir kadınla evlenmiş.Raziye’den tam 7 tane kız çocuğu olmuş.Birinci eşinden erkek çocuğu olmadığı için Emlek Hüyük köyünden Zehra adında bir kadınla evlenmiş.Zehra’dan da erkek evladı olmamış.Ölümüne yaklaştığı yıllarda İlk karısı olan Raziye’den iki tane erkek evladı olmuş.Bunlardan birisi 3 yaşına gelince ölmüş.Bugün Aşık Veli’nin soyundan gelen torunları halen İğdecik köyü’nde ;Adana’da ve Ankara’da yaşamaktadırlar.
Aşık Velinin tıpkı köyü gibi yöresi(Emlek) de Birçok aşık yetiştirmiştir.Suzi,Muhibbi,Ku l Mustafa,Kemter,Agahi,Aşık Veysel,Ali İzzet Özkan vb. bir çok ünlü şair yörede yaşamıştır.Aşık Veli Bu şairlerden çağdaşı olan Kale Köyünden Aşık Kemter’den çok etkilenmiş ve O’nu usta olarak kabul etmiştir.Ve dostlukları Kemter ölene kadar devam etmiştir.
Aşık Veli tüm halk şairleri gibi gençlik yıllarında aşk,yoksulluk ve gurbet üzerine şiirler yazmış.Daha sonraki yıllar da ise Tasavvuf konulu şiirlere ve deyişlere ağırlık vermiş.Sık sık köyünden Hacı Bektaş’a gitmiş.Orada Cem törenlerinde Zakirlik(Tarikat Aşığı) yapmış.Yine Uzun Yıllar Hasan Dede Tekkesinde kalmış orada da Zakirlik yapmış.Ünü tüm Anadolu’ya yayılmış.Şiirleri,deyişleri diller de söylenir olmuş.1926 yılında II.Mahmut tarafından Bektaşi Tekkesi’ne Bir Nakşi şeyhinin atanması ve Hacıbektaş Postşini Hamdullah Çelebi’nin Amasya’ya sürgün edilmesi ile birlikte Aşık Veli de sık sık Sivas’tan Amasya’ya Hamdullah Çelebi’nin yanına ziyaretine gitmiş.Hamdullah Çelebi ile ilgili birçok şiirler yazmıştır.
Ölümü ile ilgili birkaç farklı rivayet bulunmaktadır.Aşık Veli kimilerine göre Amasya’dan,kimilerine göre Banaz’dan(Pir Sultan’ın dergahını ziyaretten);kimilerine göre ise İğdecik köyünün Dedelerinin bulunduğu o yıllarda Tokat’a günümüzde ise Yıldızeli’ne bağlı Ceniközü (Esençay) köyünden dönerken;bugün ki Yıldızeli Şarkışla sınırını oluşturan, Bozdağlarda ,Davulalan Köyü yakınındaki Sancılı Çam mevkiinde tipiye yakalanmış.Atının üzerinde giderken atı tökezlemiş ve atın eğerinin kaşı göğsüne saplanmış.Yaralı halde köyüne kadar ulaşmış ve bir hafta sonra da bu dünyadan göçüp gitmiş.
Aşık Veli bir çok Halkbilimcinin,Türkoloğun ve araştırmacının da ilgisini çekmiştir.Aşık Veli’nin şiirleri bugün birçok halk şiiri antolojilerinde ve Halk edebiyatı ile ilgili kitaplarda ve dergilerde yayınlanmıştır.Ayrıca Prof.Dr. İbrahim Arslanoğlu Tarafından yazılan‘Aşık Veli’nin Sanatı ve Kişiliği’ adlı kitap 1984 yılında Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanmış.Yine kendisi de Aşık Veli ile aynı yöreden(Emlek) olan Araştırmacı Ali İhsan Tuncalı tarafından yazılan ‘Emlek Alevi Aşıkları’ adlı kitapta Aşık Veli’ye büyük bir bölüm ayrılmıştır.Bunların dışında halk edebiyatı ile ilgili yapılan birçok araştırma, tez vb çalışmalarda Aşık Veli’ye ve eserlerine yer verilmiştir.


AŞIK VELİ’NİN ŞİİRLERİ
Çıkayıdım altı ağacın bellere
Görünür pirimin elleri bugün
Dost götürdü bilmediğim yerlere
Beni destan etti dillere bugün
Şemsi kamer dağlarına çıkınca
Bana kıyıp beni böyle yakınca
Arada kan olur engel bakınca
Kılıçtan geçirsin başkaları bugün
Rakipler bakmasın o kem göz ile
Azdan kavga olur azdan az ile
Güzel sevmek dostluk olmaz söz ile
Divan ihsan etsin kullara bugün
Yare peşdah çekip orda kalsam ben
El bağlayıp divana dursam ben
Varıp dergahına yüzler sürsem ben
Beyaz bade sunar elleri bugün
VELİM eydir Amasya’ya varınca
Irmaklar kan ağlar didem dolunca
Sene bin iki yüz kırk yedi olunca
Efendim bileydi hallerim bugün.
Hel hel ettim hamaradan mağradan
Dediler bir Suna gitti bu yola
Elim ile evlerini göçürdüm
Telli Suna gitti derler bu yola
Başına bağlamış hindi balası
Belasını rakibinden bulası
Akbaba tekkesi Elburs* kalesi
Dediler bir Suna gitti bu yola
Başına bağlamış hindi dediler
Aşıklar lebinden emdi dediler
Vardı Başkışlaya kondu dediler
Dediler bir Suna gitti bu yola
Gitmiyor yavrunun hayali sözü
Yarim sürmelemiş eladır gözü
Kalaycık geçidi Hocabey öz
Dediler bir Suna gitti bu yola
VELİM eydir yetemedim ilkinden
Göremedim püskülünden börkünden
Kündelenden Köklü yoldan Sorgundan
Telli Suna gitti derler bu yola.


YEMEKLERİMİZ
1 Omaç
2 Çörek
3 Pancar Aşı
4 Madımak
5 Kesme Aşı (Çorba)
6 Herle Aşı

İĞDECİK KÖYÜNÜN RESMİ WEB SİTESİ

[Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...] VE [Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]


SİTE YÖNETİMİ:

ALİ BİLGİLİSOY
FATOŞ ÖZBİLGİLİ
ALİ GÜÇLÜ
MUHARREM ÖZER
FERUZE ATAK
HASANCAN BİLGİLİOGLU
HASAN BİLGİLİOGLU
DERYA DULGER
BÜLENT BİLGİLİSOY

[ayten58]

ananeleriniz ve düğününüz bizim köyle aynı benim aslımda hekimhandan
gelme sayanızda aynı yani herşeyiniz ulaş yeni karahisar beldesiyle aynı sanki ordan bölünme gibi paylaşım için teşekkürler.

[ali bilgilisoy]

merhaba güldahane yorumun için öncelikle teşekkür ederim yöresel,geleneksel olan herseyimize sahip cıkmamız gerek egerki sahip cıkmaz isek erir gider bizim soyumuz hörehasandan gelme höre hasandan malatyaya malatyadanda sivasa gelinmis...

[Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...] ve [Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]
bir süreligine bakıma alınmıstır bilginize
site yönetimi