Tarihte 1 Mayıs

[Arif Coşkun]

1886. 1 Mayıs'ta ABD'nin Chicago kentinde işçiler iş gününün 8 saatlik iş günü için genel greve gittiler. Polisin ateş açması sonucu, çok sayıda işçi öldü ve yaralandı. İşçi liderlerinden Albert Parsons, August Spies, Adolph Fıscher ve George Engel düzmece tanıklar ve kanıtlarla idam edildi.
1889. II. Enternasyonal, 1 Mayıs'ın, bütün dünyada işçilerin birlik ve mücadele günü olmasını kararlaştırdı.

Dünyada yüzyılı aşkın süredir kutlanan 1 Mayıs’lar, ülkemizde de 1905 yılından itibaren kutlanmasına rağmen hala tartışma konusu olmayı sürdürüyor. 1 Mayıs ilk kez Osmanlı döneminde, 1905 yılında İzmir’de kutlandı. İstanbul’daki ilk 1 Mayıs kutlaması ise 1910’da yapıldı. 1935 yılında çıkarılan “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” adıyla çıkarılan düzenleme ile 1 Mayıs “Bahar ve Çiçek Bayramı” olarak genel tatil günlerine dahil edildi. 12 Eylül 1980 darbesine gelinceye kadar resmi tatil olarak kaldı.

2.Enternasyonal 1889’da Paris’te düzenlediği kongrede, Amerikan işçilerinin mücadelesini desteklemek amacıyla dünya çapında gösteriler düzenlemiş ve 1890’dan başlamak üzere 1 Mayıs’ı “Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü” olarak kabul etmişti. Aradan geçen yüz yılı aşkın sürede dünya ülkeleri 1 Mayıs’ı bayram havasında kutlamayı gelenek haline getirdikleri halde, ülkemizde 1 Mayıs’lar hala tedirginlik içinde kutlanıyor. Türkiye’nin son yüzyıl içindeki 1 Mayıs kutlamaları tarihi şöyle...

Türkiye'de 1 Mayıs -1905-

1 Mayıs ilk kez Osmanlı döneminde, 1905 yılında İzmir’de kutlandı. Bunu 1909 Üsküp kutlaması izledi. İstanbul’da ilk 1 Mayıs kutlaması 1910’da yapıldı.

1920 yılının 1 Mayıs’ında işgal idaresinin ve Osmanlı hükümetinin yoğun baskılarına karşın 1 Mayıs İşçi Bayramı olarak kutlandı. İşçiler Haliç’ten başlayarak Karaköy üzerinden Beyoğlu’na kadar bir yürüyüş yaptılar ve “Bağımsız Türkiye” yazılı bir pankart taşıdılar.

1921’in 1 Mayıs’ında İstanbul’un hemen hemen tüm işçileri, özellikle şirket-i Hayriye, Seyrü Sefain, Haliç İdaresi ve Tramvay şirketi çalışanları 1 Mayıs’ı kutladılar.

1923 yılının 1 Mayıs’ında çok sayıda yerli ve yabancı işletmede çalışan işçiler greve çıktı. İşçi taleplerinin arasında yabancı şirketlere el konulması, 1 Mayıs’ın resmen işçi bayramı olarak tanınması, sekiz saatlik işgünü, hafta tatili, serbest sendika ve grev hakkı vardı. Sonuçta ise birçok işçi tutuklandı.

Cumhuriyet tarihinde 1 Mayıs'lar -1924-

1 Mayıs’ı “İşçi Bayramı” olarak kutlayan işçilerin bu eylemi engellenmek istendi. Sekiz saatlik işgünü için bildiri dağıtan birçok işçi tutuklandı.

1925 yılında çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu sonrasında kutlamalara izin verilmedi ve 1935 yılına kadar hemen hemen her yıl gizli kutlanabildi. 1 Mayıs’ın bundan sonraki tarihi “yasak” larla yazıldı.

1935 yılında çıkarılan “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” adıyla çıkarılan düzenleme ile 1 Mayıs “Bahar ve Çiçek Bayramı” olarak genel tatil günlerine dahil edildi.

27 Mayıs 1960’dan sonra da yasaklar yaşandı. Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu’nun kabul tarihi olan 24 Temmuz, işçi sınıfına 1 Mayıs’ın yerine bayram olarak dayatıldı. Ancak bu girişimlerin hepsi, kararlı mücadeleler sonucu geri döndü.

En kitlesel 1 Mayıs, 1976’da kutlandı. Bu miting DİSK’in öncülüğünde Taksim Meydanı’nda yapıldı. O gün Taksim Meydanı’nı 400 bin emekçi doldurdu.

1977 yılındaki gösterilerin daha bir görkemli kutlanması bekleniyordu. Saat 14.30’da başlayacak olan kutlamalar için alan, sabahın erken saatlerinde itibaren dolmaya başladı. İşçiler, emekçiler, öğrenciler, kadınlar, çocuklar, yaklaşık 500 bin kişi toplandı. Dönemin DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşmasının sonlarına doğru, çevredeki binalardan halkın üzerine ateş açıldı. Ancak 37 kişi yaşamını yitirdi. Yaklaşık 130 kişi yaralandı. 470 kişi de göz altına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamadı. 1977 yılının 1 Mayıs günü, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti. Hala ateşi kimin açtığı tam olarak belirlenemedi, olay halen aydınlatılamdı, sular idaresinin çatısından ve otel odalarından ateş açanlar ise bulunamadı.

Önceki yıl yitirilen 36 insanın acısını içinde yaşayan yüzbinler yine Taksim Alanı’ndaydı...

Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul’da mitinge izin vermedi. 1 Mayıs, İzmir Konak Meydanı’nda kutlandı.

12 Eylül Askeri darbesinin yasaklar zincirinde 1 Mayıs da yerini aldı. Yasaklara rağmen; kısa süreli iş bırakmalar, bayramlaşmalar ve bildiri dağıtılması gibi etkinlikler yapıldı...

7 yıllık aradan sonra sendikalar öncülüğünde bazı milletvekilleri, aydın, sanatçı ve bilim adamları ile birlikte yaklaşık 1000 kişilik bir grup Taksim Anıtı’na 1 Mayıs şehitlerini anmak üzere çelenk bırakmak istediler. Polis yalnızca milletvekillerinin araçla anıta ulaşmasına izin verdi.

1989
Taksim’de biraraya gelen topluluğa yapılan saldırı sonucunda Mehmet Akif Dalcı isimli bir işçi yaşamını yitirdi.

-1990-
Taksim’e yürümek isteyenlere izin verilmedi. Çıkan çatışmada İTÜ Öğrencisi Gülay Beceren, felç oldu.

1996

1980 sonrasının en kitlesel mitingi gerçekleştirildi. Kadıköy’de yaklaşık 150 bin insan toplandı. Açılan ateş sonrasında 3 kişi yaşamını kaybetti.

-2007-
İşçi örgütleri 1 Mayıs’ı, 1977 yılının 1 Mayıs’ının 30. yıldönümü nedeniyle Taksim Meydanı’nda gerçekleştirmek istedi.Olaylarda 900'e yakın gösterici tutuklanırken 2 tabanca ve çok sayıda molotof kokteyli ele geçirildi.
2008 yılının 1 mayıs kutlamaları ise olaylı geçti. Gerginlikler ve sıkı güvenlik önlemleriyle diğer yıllardan farksız olarak Taksim Meydanı'nda kutlanılmasına izin verilmedi. Sıkı güvenlik önlemleri nedeniyle şehrin önemli ulaşım aksları olan bazı yollar, tren ve deniz ulaşım araç seferleri iptal edildi. Günün sonunda ortaya çıkan bilanço; İstanbul genelinde 530 kişi gözaltına alındı, 38 kişi yaralandı. Polis sert önlemler alınca sendikalar binadan bile çıkamadı.

2008

2008 yılının 1 mayıs kutlamaları ise olaylı geçti. Gerginlikler ve sıkı güvenlik önlemleriyle diğer yıllardan farksız olarak Taksim Meydanı'nda kutlanılmasına izin verilmedi. Sıkı güvenlik önlemleri nedeniyle şehrin önemli ulaşım aksları olan bazı yollar, tren ve deniz ulaşım araç seferleri iptal edildi. Günün sonunda ortaya çıkan bilanço; İstanbul genelinde 530 kişi gözaltına alındı, 38 kişi yaralandı. Polis sert önlemler alınca sendikalar binadan bile çıkamadı.


1 Mayıs 2009

31 yıl aradan sonra Taksim meydanında toplanan binlerce işçi olaysız bir şekilde dağıldı, meydan boşaldı. Güvenlik önlemleri sürüyor.Kutlamalara katılanlar, yaklaşık bir saat burada kutlamaları sürdürdükten sonra Taksim’i boşaltmaya başladılar.

Alıntıdır.


Ülkemzdede 1 Mayısların dünyada olduğu gibi kavgadan uzak barış, sevgi, kardeşlik ve şölen havasında geçmesini dilerim.

Çalışanların ve tüm dünya işçilerinin birlik ve dayanışma günü olan 1 Mayıs işçi bayramı kutlu olsun.

[seva]

dünya işçilerinin birlik ve dayanışma günü olan 1 Mayıs işçi bayramı kutlu olsun.

bu tür kutlamalar bana mantıksız gelsede kutlamayı görev bilirim...

[sivaslınet]

seva Nickli Üyeden Al?nt?

dünya işçilerinin birlik ve dayanışma günü olan 1 Mayıs işçi bayramı kutlu olsun.

bu tür kutlamalar bana mantıksız gelsede kutlamayı görev bilirim...

İnsanlar böyle ezberleriyle yaşarlarsa, her zaman çelişkiye düşerler.

Yani fikirlerle zikirler örtüşmez. Mantıksız gördüğü şeyi yapar.

[Sılam_58]

Bir mayıs işçinin emekçinin bayramı tüm emekçilere kutlu olsun.

[sivaslınet]

[Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]

Tüm Sivas'lıların işçi ve emekçi bayramı kutlu olsun.

[sivaslınet]

Bizler; 19. yüzyılda kurumsallaşmış; idealleri insanlık tarihi kadar eskiye uzanan sosyal demokrat düşünceye inanıyoruz.

Bizler; köleliğe karşı başkaldırıyı Spartaküs’ten, demokrasiyi Eski Yunan’dan, ırk ayırımcılığına karşı mücadeleyi Lincoln’dan, eşitlik, özgürlük ve kardeşlik ideallerini Fransız Devriminden, dayanışma ve emeğe saygıyı Marx’tan, barışçı mücadeleyi Gandhi’den öğrendik.

Bizler; hedefimizin insanlık ve emek olduğunu Hacı Bektaş Veli’den, her koşulda haksızlığa karşı başkaldırıyı Pir Sultan Abdal’dan, Nesimi’den, yârin yanağından gayri her şeyi paylaşmayı Şeyh Bedreddin’den, insan sevgisini ne olursan ol yine de gel diyen Mevlana’dan, bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine yaşamayı Nazım’dan, Cumhuriyetimizin temel dayanaklarının tam bağımsızlık, laiklik ve ulus devlet olduğunu Mustafa Kemal Atatürk’ten öğrendik.

Bizler; geçtiğimiz yüzyılın başlarında büyük bir savaşla özgürlüğünü kazanmış bir toplumun bireyleriyiz. Bizler; 1970’lerde “tam bağımsız Türkiye” sloganlarıyla yürüyen ve bu uğurda şehitler veren bir neslin devamıyız.

Bizler; 12 Mart’ın, 12 Eylül’ün, sağ siyasal oluşumların, varoluşlarını Mustafa Kemal düşmanlığına borçlu olan siyasal İslamcıların ya da Kemalizm’in halkçı ve devrimci özünü anlamamakta direnen bazı sol akımların algıladığı şekilde bir Atatürkçülük’e değil; dogmatik olmayan, akılcı, halkçı, devrimci, solcu, bilimsel, çağdaş, kalkınmacı ve ilerici Kemalizm’e inanıyoruz.

Bizler;
Bir emanet devraldık Mustafa Kemal’den, İsmet Paşa’dan...
Bir bayrak devraldık Nazım’dan, Hasan Ali’den, İsmail Hakkı Tonguç’tan...
Bir aydınlık devraldık Pir Sultan’dan, Mevlana’dan, Hacı Bektaş’tan...
Bir borç devraldık Deniz’den, Yusuf’tan, Sinan’dan...
Bir ülke devraldık Mumcu’dan, Kışlalı’dan, Doğan Öz’den...
Bir umut devraldık doğmamış çocuklarımızdan...

Bizler;
Aldığımız emanete sahip çıkmak için, devraldığımız bayrağı daha da yükseklere taşımak için, bu ülkenin insanlarına namus borcumuzu ödemek için hayatın her alanında UMUT yaratarak bu anlayışa uygun davranışı sergileyeceğiz.

Şimdi daha çoğuz; daha çok bir aradayız, daha çok kardeşiz, daha çok yoldaşız, daha bilinçliyiz, daha kararlıyız.

Mustafa KEMAL’in ışığı yolumuzu aydınlatsın….

(1 Mayıs Emek ve Dayanışma Bayramımız Kutlu Olsun)

-Ali Rıza İLGEZDİ-

[Pusula_58]

Sevgi, Barış, Kardeşlik umutların tükenmediği birlik yolunda daha aydınlık daha mutlu güzel günlere inşallah..

[Pusula_58]

Tüm ezilen,sömürülen çalışan alın teri ile yaşama mücadelesi veren tüm emekçilerin Bir Mayıs İşçi Bayramı kutlu olsun..

[amazon10]

Ülkemin, işçinin, emekçinin 1 mayıs bayramı kutlu olsun.

[Kibrisli]

Tüm dünya emekçilerinin bayramını kutlarım... İşe emek, aşa emek, toprağa emek, sevgiye aşka emek veren herkes emekçidir... O yüzden tüm halkların, tüm ulusların yani tüm insanlığın bayramıdır...